Οι πρώτες εντυπώσεις από το 59ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
*Στο αποκορύφωμά του το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, με ουρές και soldout προβολές. Οτι θα βάζαμε μέσο (τον ίδιο τον σκηνοθέτη) για να δούμε τις ελληνικές ταινίες δεν το φανταζόμαστε αλλά δεν είναι κι άσχημα νέα αν σκεφτεί κανείς πως στην εμπορική διανομή των ελληνικών ταινιών συνήθως πάνε τρεις και ο κούκος.
*Δυστυχώς στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αν θέλεις να έχεις μια πλήρη εικόνα της σύγχρονης ελληνικής παραγωγής δεν έχεις χρόνο να δεις τίποτε άλλο –οι ταινίες είναι άπειρες, και τα προγράμματα πολλά. Φεύγεις πάντα με μια αίσθηση ανεκπλήρωτου.
*Πρώτο τραπέζι πίστα στην Αποθήκη Γ’ φέτος το ΕΚΟΜΕ, που μοιράζει κινηματογραφικά «δώρα» (επιστροφές δαπανών στον παραγωγό, δανειοδοτήσεις, εγγυοδοτήσεις, επιδοτήσεις για παραγωγή στούντιο κλπ).” Toogoodtobetrue” λένε στα πηγαδάκια οι κινηματογραφιστές, περιμένοντας να δούν πώς θα εφαρμοστούν όλα αυτά στην πράξη. Περιζήτητος ουφυπουργός ψηφιακής πολιτικής Λευτέρης Κρέτσος, αλλά περιμένει να γεννηθεί η δεύτερη του κόρη από μέρα σε μέρα.
*Απούσα φέτος η ΕΡΤ που παραδοσιακά κάνει τη συνέντευξη Τύπου της στη Θεσσαλονίκη (φέτος την έκανε στη Δράμα) –πιθανότατα λόγω των πρόσφατων καρατομήσεων. Γενικά πάντως -εκτός αιθουσών- είναι λίγο «ψοφια» τα πράγματα. Ίσως γιατί ο κινηματογραφικοί φορείς που συνήθως διοργανώνουν διάφορα μοιάζουν να απέχουν φέτος. Ευτυχώς που γίνονται και μερικά πάρτυ ή το χθεσινό live του Φοίβου Δεληβορριά με τραγούδια από τον κινηματογράφο.
*Παρών στο φεστιβάλ και ο Ρομέν Γαβράς με αφορμή τη νέα του ταινία «Ο κόσμος σου ανήκει» με τον Βενσάν Κασέλ και (στον ρόλο της μητέρας του) την Ιζαμπέλ Ατζανί. Ο γιος του Κώστα Γαβρά δεν του μοιάζει στο ελάχιστο –τα χαρακτηριστικά του, αδρά, με μούσι, θυμίζουν περισσότερο Ελληνα, και μάλιστα αγριωπό, όμως τα ελληνικά του, είναι πολύ φτωχά, και όπως είπε θεωρεί εαυτόν γάλλο σκηνοθέτη. Η ταινία του ανήκει μεν, όπως είπε, στο είδος του γκανγκστερικού φιλμ, αλλά «δεν υπάρχει ο κακός με την κλασική έννοια –ο αντίπαλος είναι η ...μαμά του ήρωα». Η οποία τον καταδυναστεύει στην ταινία. Φυσικά και υπάρχουν επιρροές από την δική του μητέρα, παραδέχτηκε. «Τελικά είναι μια ταινία για τη δική μου μαμά, μεταμφιεσμένη σε ένα γκάγκστρερ φιλμ...». Οσο για τους ηθοποιούς του, του αρέσει, λεει, να «ανακατεύει» διάσημους σταρ με πρωτοεμφανιζόμενους «γιατί όταν οι σταρ δουλεύουν με νέους «πεινασμένους» ηθοποιούς γίνονται κι αυτοι πιο πεινασμένοι «και λιγότερο τεμπέληδες». Ο ίδιος μεγάλωσε σε μια κατ εξοχήν κινηματογραφική οικογένεια. «Τρώγαμε και μιλάγαμε για σινεμά». Η δική του επανάσταση απέναντι στο σινεμά του πατέρα του; «Να βλέπει ταινίες τύπου «Πολύ σκληρός για να πεθάνει»!
*Ο ταλαντούχος Άρης Σερβετάλης έχει εξελιχθεί σε μια suigeneris περίπτωση ηθοποιού τα τελευταία χρόνια. Εδώ, πρωταγωνιστεί στην ταινία του Στιβ Κρικρή «Thewaiter» στον ρόλο ενός σερβιτόρου με καλλιτεχνικές ανησυχίες που διαπιστώνει πως στο απέναντι διαμέρισμα ένας γείτονάς του έχει δολοφονηθεί και τεμαχιστεί. Στυλιζάρισμα, πινελιές weird, μια ιδιαίτερη, συγκρατημένη ερμηνεία από τον Σερβετάλη, ένα κόντρα ρόλος από τον Γιάννη Στάνκογλου και ένα ενδιαφέρον θέμα που ο Στιβ Κρικρής εμπνεύστηκε από την πραγματική δολοφονία ενός δικού του γείτονά πριν πολλά χρόνια, στη Νέα Υόρκη.
*Τα καλά νέα είναι πως φέτος οι ελληνικές ταινίες είναι από αξιόλογες –έως και συναρπαστικές. Αλλες χρονιές ψάχνεις με το ντουφέκι το καλό ελληνικό σινεμά.
Η ταινία «Φυγαδεύοντας τον Χέντριξ» του κύπριου Μάριου Πιπερίδη, που, όπως και το «TheWaiter», είναι μια από τις τρείς ελληνικές που διαγωνίζονται στο διεθνές διαγωνιστικό του Φεστιβάλ, αποτελεί ένα ζηλευτό παράδειγμα του πολυπόθητου παντρέματος εμπορικότητας-ποιότητας και σεναριακής ευρηματικότητας. Σε μια εποχή που έχουμε φάει το Κυπριακό με το κουτάλι μέσω σχεδόν πανομοιότυπων μελοδραματικών (και συχνά κακών) προσεγγίσεων, ο Πιπερίδης καταφέρνει να ανδείξει τον παραλογισμό της τελευταίας διχοτομημένης πρωτεύουσας στον κόσμο, «πατώντας» στην εξής απλή ιδέα: το σκυλί του πρωταγωνιστή (Αδάμ Μπουσδούκος), χάνεται και περνά από την ελληνοκυπριακή πλευρά στα κατεχόμενα. Κι ο ήρωας (ο οποίος είναι υπερχρεωμένος, κι έτοιμος να την κάνει από το νησί), δεν μπορεί να το γυρίσει πίσω. Ερχεται αντιμέτωπος με την παράνοια της γραφειοκρατίας και της ευθυνοφοβίας καθως ένας ευρωπαϊκος νόμος απαγορεύει την διέλευση ζώων από τα κατεχόμενα στην ελληνική πλευρά (παρά μόνο στην περίπτωση ....επίλυσης του Κυπριακού»!. Στην προσπάθειά του να φέρει πισω τον αγαπημένο του Τζίμι (Χέντριξ), όπως λέγεται ο σκυλος, θα συναντήσει μερικούς απρόσμενους συμμάχους στο πρόσωπο δύο Τούρκων της αντίπερα πλευράς.
Με ευθύβολο χιούμορ, από το οποίο δεν λείπει η ευαισθησία, ο Πιπερίδης, χωρίς να προδίδει στο ελάχιστο την πατρίδα και την καταγωγή του, κατορθώνει να φωτίσει και την άλλη πλευρά, και μάλιστα αυτή των τούρκων εποίκων, επιλέγοντας να εστιάσει στους ανθρώπους και όχι στην πολιτική. Κι αυτό στοιχηματίζουμε πως θα ενοχλήσει κάποιους -και από τις δύο πλευρές...
Οπως μας εξήγησε, δεν έκανε γυρίσματα στα κατεχόμενα. Έτσι, έστησε τις σκηνές που απεικοίζουν τα κατεχόμενα στην ελληνοκυπριακή πλευρά. «Στήσαμε λοιπόν σκηνές με την τουρκική σημαία, και επιγραφές με την ημισέλινο και κάποιοι που περνούσαν και δεν κατάλαβαν τι γίνεται, τα είδαν ταράχτηκαν πολύ. Μια κυρία άρχισε να κλαίει...». Αν αυτή η ταινία δεν πάρει το βραβείο κοινού, ποια θα το πάρει;
*Η τρίτη έλληνική ταινία που διαγωνίζεται φέτος στο διεθνές διαγωνιστικό φεστιβάλ είναι η ταινία «Η δουλειά της» του Νίκου Λαμπότ –με την Μαρίσα Τριανταφυλλίδου να δίνει ρεσιτάλ ηθοποίας (αδιαμφισβήτητο φαβορί για το βραβείο γυναικείου ρόλου στο διεθνές).
Μια «ευχνουχισμένη», σχεδόν αναλφάβητη γυναίκα, εγκλωβισμένη στον ρόλο της νοικοκυράς και μητέρας, διαρκώς υποτιμημένη από τον άνεργο σύζυγο της, βυθίζεται στη δίνη της φτώχιας αλλά και ενός προσωπικού αδιεξόδου, μέχρι που πιάνει για πρώτη φορά στη ζωή της δουλειά ως καθαρίστρια με τον βασικό μισθό. Η δουλειά, παρά το οτι είναι σκληρή, την απελευθερώνει και την κάνει να ανθίσει, προσφέροντας της για πρώτη φορά την αίσθηση μιας οικονομικής και συναισθηματικής ανεξαρτησίας.
Ομως ταυτόχρονα, έντρομη μην τυχόν και την χάσει, την μετατρέπει σε μια σύγχρονη «σκλάβα» του συστήματος, ενδοτική σε κάθε παράλογη απαιτηση της εργοδοσίας που σε εκμεταλλεύεται κι ύστερα σε πετά σαν στιμένη λεμονόκουπα. Ο Λαμπότ φτιάχνει μια λιτή αλλά πολύ όμορφη ταινία -ναι, άλλη μια ταινία για την κρίση, που όμως σου εντυπώνεται στο νου, κυρίως μέσα από το εκφραστικό πρόσωπο της Μαρίσσας Τριανταφυλλίδου, που «εκρήγνυται» στην μεγάλη οθόνη.
*Περισσότερες εντυπώσεις από τις ταινίες του Φεστιβάλ αύριο.
