Κατανυκτικό Πάσχα στις Κυκλάδες
Το Πάσχα σε κάποιο νησί είναι αναμβισβήτητα πολύ ξεχωριστό από ότι στις πόλεις. Αν ταξιδέψετε για πρώτη φορά σε κάποιον προορισμό των Κυκλάδων, θα βρεθείτε μπροστά σε παραδοσιακά έθιμα χρόνων, θα δοκιμάσετε πρωτότυπα εδέσματα, θα ακολουθήσετε τους ντόπιους στις πασχαλινές τους συνήθειες και σίγουρα θα ξεφύγετε από την καθημερινότητα της πόλης.
Είτε απουσιάσετε αυτό το Πάσχα ή παραμείνετε στην πόλη, σας παρουσιάζουμε τα έθιμα 5 νησιών των Κυκλάδων.
Σύρος
Το Πάσχα στη Σύρο είναι μια μοναδική εμπειρία. Ορθόδοξοι και Καθολικοί γιορτάζουν ταυτόχρονα με πολλά έθιμα και φόντο τη θάλασσα. Τη Μεγάλη Δευτέρα οι νοικοκυρές ψήνουν τσουρέκια, κουλούρια και τυρόπιτα από κατσικίσιο τυρί. Τη Μεγάλη Τρίτη στον Άγιο Νικόλαο στα Βαπόρια η χορωδία της εκκλησίας ψάλλει το Τροπάριο της Κασσιανής. Τη Μεγάλη Πέμπτη και μετά τα 12 Ευαγγέλια, οι κοπέλες στολίζουν τον επιτάφιο με λουλούδια της άνοιξης. Οι καθολικές εκκλησίες στολίζουν τον Επιτάφιο το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής.
Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η περιφορά των επιταφίων των ορθόδοξων ναών του Αγίου Νικολάου και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, μέσα στην πόλη. Εκείνοι που ακολουθούν τους ορθόδοξους επιταφίους ανέκαθεν στα χέρια τους κοντάρια πάνω στα οποία κρέμονται χιτώνες, ζάρια και σφουγγάρια και με αυτόν τον τρόπο συμβολίζουν τα πάθη του Χριστού.
Η συνάντηση των επιταφίων γίνεται στην πλατεία Μιαούλη στο Δημαρχείο και ακούγονται ύμνοι από τη Χορωδία του Αγίου Νικολάου και τη Φιλαρμονική του Δήμου. Στο Κίνι, η λειτουργία στη Μονή Αγίας Βαρβάρας ξεκινάει νωρίς. Στην Άνω Σύρο, η περιφορά γίνεται από τους καθολικούς ναούς του Σαν Τζώρτζη και του Αγίου Σεβαστιανού. Το Μεγάλο Σάββατο μετά την Ανάσταση και τα βεγγαλικά, οι καθολικοί κάνουν περιφορά του αγάλματος του Ιησού.
Τήνος
Η Τήνος είναι ο πιο δημοφιλής προορισμός του Πάσχα. Στη «νύφη των Κυκλάδων» όπως την αποκαλούν οι περιηγητές και οι λόγιοι οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι γιορτάζουν με μια σειρά από έθιμα τη Μεγάλη Εβδομάδα. Σύμφωνα με τον ιστότοπο Tinosecret, τη Μεγάλη Τρίτη οι νοικοκυρές ετοιμάζουν το γλυκό της ημέρας: Τις τυρόπιτες. Οι τυρόπιτες μεταφέρονται στα σπίτια και όλες οι γυναίκες βοηθούν την οικοδέσποινα στην προετοιμασία. Το Μεγάλο Σάββατο και μετά την Πρώτη Ανάσταση, σκορπίζονται λεμονόφυλλα σε όλη την εκκλησία, οι παρευρισκόμενοι προσπαθούν να πιάσουν ένα στον αέρα και το κρατούν καθώς αυτό φέρνει καλή τύχη. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα και το «Χριστός Ανέστη», οι ενορίες συναγωνίζονται η μια την άλλη για το ποια θα ακουστεί περισσότερο. Στη συνέχεια ακούγονται βαρελοτά και τρυμπόνια.
Σύμφωνα με την παράδοση, τα κιούπια που είχαν μπαρούτι στο εσωτερικό και βρίσκονταν μέσα στο χώμα, έκαναν πολύ μεγάλο θόρυβο, γι’αυτό τα άναβε κάποιος κωφός. Τη Δευτέρα του Πάσχα, το χωριό Κτικάδος τηρεί το έθιμο της Αγάπης. Στόχος του είναι να συμφιλιώσει όλους τους κατοίκους του χωριού. Τις μεσημεριανές ώρες, η καμπάνα καλεί τους κατοίκους του χωριού στο Ναό της Υπαπαντής όπου εκεί υπάρχει η Κοινή Τράπεζα. Στο τραπέζι κάθονται οι κάτοικοι του χωριού και λύνουν τις διαφορές τους.
Αμοργός
Δεκάδες πασχαλινά έθιμα έχει και η Αμοργός και μάλιστα ένας μεγάλος αριθμός εθίμων διατηρείται από την περίοδο του Βυζαντίου. Σύμφωνα με το Αμοργός, ο επισκέπτης στο νησί το Πάσχα, θα δει και θα μυρίσει τη ρίγανη και το φασκόμυλο που στρώνεται στους δρόμους των χωριών την ώρα που περνάει ο Επιτάφιος. Όσοι περπατήσουν στα στενά της Χώρας και των Καταπόλων, θα δουν ότι υπάρχουν εκατοντάδες αυτοσχέδιες φωτιές, αναμμένες σε μικρά σκεύη.
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, το αμοργιανό γλυκό είναι τα «λαζαράκια», κουλουράκια σε σχήματα ανθρώπινου σώματος τα οποία έχουν ψηθεί στα σπίτια. Το απόγευμα της Κυριακής και μετά το τραπέζι, οι νέοι του νησιού διοργανώνουν παιχνίδια στα προαύλια των εκκλησιών των Θολαρίων και της Λαγκάδας και αργότερα παρακολουθούν το κάψιμο του Ιούδα. Όμως, η πιο διάσημη πασχαλινή παράδοση είναι η λιτάνευση των εικόνων του μοναστηριού της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας. Το βράδυ της Κυριακής ο κόσμος συγκεντρώνεται για χορό και τραγούδι.
Κουφονήσια
Τη Μεγάλη Εβδομάδα, η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Κουφονήσι είναι γεμάτη από κόσμο. Σύμφωνα με τον ιστότοπο Κουφονήσια , τη Μεγάλη Πέμπτη τα σπίτια βάφουν κόκκινα τα αυγά. Μετά τη λειτουργία, οι γυναίκες στολίζουν τον Επιτάφιο καθώς ψέλνουν μοιρολόγια. Τη Μεγάλη Παρασκευή και κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, μικρές χορωδίες ψέλνουν τα Εγκώμια εναλλάξ. Οι νέοι ακολουθούν τον Επιτάφιο κρατώντας αναμμένα καπνογόνα και στην παραλιακή οδό υπάρχουν δάδες με φωτιά.
Κύθνος
Όπως και σε όλη την Ελλάδα, έτσι και στην Κύθνο τη Μεγάλη Πέμπτη οι κάτοικοι βάφουν τα αυγά και ψήνουν Λαμπριάτικα κουλούρια. Επιπλέον, βάφουν λευκά όλα τα σοκάκια του χωριού. Το Μεγάλο Σάββατο ο κόσμος τρώει τις θερμιώτικες πίτες. Ένα πολύ γνωστό έθιμο στις Κυκλάδες ακολουθείται και στην Κύθνο. Πρόκειται για το έθιμο της Κούνιας στο οποίο μια μεγάλη κούνια στήνεται στην κεντρική πλατεία της Χώρας του κάθε κυκλαδίτικου νησιού και εκεί πάνω ανεβαίνουν νέοι φορώντας παραδοσιακές στολές. Η παράδοση θέλει το ζευγάρι που θα ανέβει στην κούνια να δεσμευθεί ότι θα παντρευτεί.
ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ...
(Με πληροφορίες από τον Δήμο Κύθνου, τα Koufonissia, το Αμοργός, το Syros Island, το Tinos Secret)
