«Άνθρωπος του Θεού»; Χρειάζονται πολύ περισσότερα από «καλές πράξεις»
Ελπίζω πως πλέον έχει γίνει κατανοητό ότι διάλογος μεταξύ αυτών που τάσσονται υπέρ των εμβολιασμών και αυτών που τάσσονται κατά, είναι πλέον αδύνατος. Τώρα πια, στον τρίτο πανδημικό χειμώνα, τα επιχειρήματα έχουν εξαντληθεί και από τις δυο μεριές. Αμφότερες οι πλευρές, είναι τόσο φορτωμένες με πληροφορίες που ενισχύουν τη δική τους θέση, που ουσιαστικά, ο όποιος διάλογος, δεν αποσκοπεί στο να πείσει ο ένας τον άλλο αλλά να αποδείξει ότι ο απέναντι είναι χαζός και δεν καταλαβαίνει.
Από την πλευρά μου έχω πάψει να κουβεντιάζω σχετικά. Όπως όλους μας, έτσι κι εμένα με ρωτούν ακόμα γιατί εμβολιάστηκα· αν φοβάμαι, αν έχω δει το τάδε άρθρο ή το δείνα βίντεο που εξηγεί γιατί δεν έπρεπε. Αν με ενοχλεί η πολιτική επιβολής, η διχαστική ρητορική, τα ασύμμετρα μέτρα του κράτους και ότι άλλο.
Αποφεύγω να μπαίνω σε βάθος σε αυτές τις κουβέντες. Απαντώ ότι πράγματι φοβήθηκα, ότι έχω σταματήσει να βλέπω σχετικά άρθρα ή βίντεο και ότι με ενοχλούν οι κρατικές παλινωδίες και τα μισόλογα των ειδικών κάθε εποχή.
Όμως έκρινα ότι η ζωή και η ατομικότητα μου, τελικά, δεν είναι τόσο σημαντική. Αν το εμβόλιο μου προκαλέσει κάποια πάθηση μετά από δέκα χρόνια δεν το ξέρω, αλλά ξέρω ότι αν δεν το κάνει κανείς μας ποτέ, θα πεθάνουν πολύ περισσότεροι άνθρωποι σήμερα, όχι σε δέκα χρόνια. Επίσης ξέρω πως αν ζούσα σε μία από τις εκατομμύρια παραγκουπόλεις της Ινδίας, αυτή την κουβέντα δεν θα την έκανα καν. Απλά θα παρακαλούσα για ένα εμβόλιο μήπως γλυτώσω το θάνατο. Σήμερα, όχι μετά από δέκα χρόνια.
Επίσης κάποια στιγμή αποφάσισα να μην ετεροπροσδιορίζομαι. Αδιαφορώ αν η κυβέρνηση είναι διχαστική ή όχι, αν ο τάδε ειδικός άλλα έλεγε εχθές και άλλα σήμερα ή αν υπάρχει μια στρατηγική επιβολής με αφορμή το εμβόλιο ή όχι. Απλά αποφάσισα ότι το εμβόλιο είναι η δική μου συνεισφορά στην κοινότητα υγειονομικά, σήμερα, τώρα που ο πλανήτης βράζει. Όσο για την πολιτική διάσταση, δυστυχώς, υπάρχουν ακόμα άπειρες αφορμές για να δοθούν μάχες.
Είμαι πεπεισμένος λοιπόν ότι η ατομικότητα, που με τόση ζέση προφυλάσσουμε, δεν πρέπει να είναι η πρώτη μας αξία όντας μέλη μιας κοινότητας. Ίσως οι προσωπικές μας απόψεις να μην είναι τόσο σημαντικές μπροστά στις ανάγκες του κοινού μας βίου. Κάποιοι κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι ή πολιτικοί επιστήμονες θα διαφωνούν αλλά δυσκολεύομαι να βρω έστω και έναν χριστιανό θεολόγο που θα πρότασσε την ατομικότητα ως την υπέρτατη αξία.
Και σε αυτό το σημείο έχει ενδιαφέρον να δούμε την πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση της απόφασης του κου. Άρη Σερβετάλη να αποχωρήσει από την παράσταση του επειδή έκρινε ότι η κυβερνητική απόφαση για παραστάσεις μόνο σε εμβολιασμένους είναι διχαστική.
Ο Άρης Σερβετάλης είναι ένας καλλιτέχνης που εκτιμώ. Η υποκριτική του δεινότητα σε συνδυασμό με τον τρόπο του βίου και την πνευματική του μεταστροφή, μου είχε κινήσει τόσο το ενδιαφέρον που κάποια στιγμή στο παρελθόν προσπάθησα να τον προσεγγίσω αλλά χωρίς επιτυχία. Δεν είχα εικόνα για τις απόψεις του για το θέμα της πανδημίας ούτε μου αρέσει η πολεμική που έχει στηθεί γύρω από το όνομά του. Όπως προείπα αυτές οι μάχες είναι πια χαμένες. Δεν υπάρχει πλέον κανένας λόγος για προσωπική επίθεση σε κανέναν. Αυτές οι αντιπαραθέσεις δεν βοηθούν σε τίποτα.
Ήθελα όμως να σταθώ κάπου άλλου. Στην σύνδεση των όποιων απόψεων του για τον χειρισμό της πανδημίας και την βαθιά πίστη που δείχνει να ενστερνίζεται. Στα μαθητικά μας χρόνια ο δρόμος του θεού έμοιαζε δύσκολος αλλά ήταν βατός. Αυτό που μας δίδασκαν ήταν ότι δεν έχεις παρά να πράττεις το καλό. Μεγαλώνοντας όμως καταλαβαίνει κάνεις ότι το να διακρίνει πιο είναι το καλό, είναι το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο. Σε έναν κόσμο βίας και εξαπάτησης το να διατηρείς ηθικό κώδικα απέναντι στην εμφανή αδικία δεν είναι καθόλου αμελητέο, αυτό όμως δεν σε καθιστά άγιο αλλά συνετό και δίκαιο πολίτη.
Η πίστη χρειάζεται όταν τα ηθικά διλήμματα που θα τεθούν δεν έχουν εύκολη απάντηση. Το να μην κλέψεις ή να μην σκοτώσεις δεν είναι λίγο, είναι όμως μια εύκολη απόφαση για έναν ηθικό άνθρωπο. Τι θα κάνεις όταν θα πρέπει να καταπατήσεις τις ηθικές σου αρχές για κάποιο ευρύτερο καλό; Θα φοροδιαφύγεις όταν το κράτος σε υπερφορολογεί; Θα σκοτώσεις τον εισβολέα που θα κάνει πόλεμο στη χώρα σου; Αυτές οι δύσκολες αποφάσεις είναι αυτές που μας καθορίζουν. Αν ο σκοπός κάποιου είναι να γίνει «Άνθρωπος του θεού» αυτά πρέπει να έχει υπόψη του.
Πρακτικά, δεν υπάρχει «γενικά καλός άνθρωπος», ούτε στη φιλοσοφία ούτε στη θρησκεία. Κανείς δεν αυτοπροσδιορίζεται ως κακός. Κάθε δύσκολη επιλογή, μοιραία φέρνει αντιθέσεις με άλλους ανθρώπους. Αν νομίζει κάποιος ότι ο δρόμος του θεού είναι στρωμένος μόνο από ανώδυνες καλές πράξεις αυταπατάται. Κατά τη χριστιανική πίστη, ο Αβραάμ, ο Ιώβ και ο Ιωνάς δεν διάλεξαν να γίνουν άνθρωποι του θεού. Επιλέχτηκαν από αυτόν, και η απόφαση του αυτή τους σόκαρε, το βάρος δεν το ήθελαν. Ό Αβραάμ για να αποδείξει την πίστη του, ενήργησε καταπατώντας κάθε προσωπική και ανθρώπινη ηθική.
Ο άνθρωπος γίνεται άγιος όταν χρειαστεί να παλέψει με το θηρίο μέσα του, όταν βρει την δύναμη να γίνει καλύτερος ενώ είναι ο χειρότερος, όταν χτίσει την ηθική του στάση μέσα από μια θύελλα αντιφάσεων. Στην οσκαρική ταινία «Τα παράσιτα» κάποια στιγμή η καλόβουλη υπηρέτρια της πλούσιας οικογένειας αναφέρει ότι η «κυρία» της είναι πάρα πολύ καλός άνθρωπος. Παίρνει ως απάντηση ότι είναι πολύ φυσικό να είναι καλή η κυρία. Δεν χρειάστηκε ποτέ να παλέψει για κάτι, δεν βρήκε πότε κάποια δυσκολία που να την έφερε σε σύγκρουσή με κανέναν. Το ότι είναι γενικά «καλή» δεν είναι δύσκολο στην περίπτωση αυτή;
Ο Άρης Σερβετάλης, μέχρι σήμερα δεν είχε δώσει δείγματα ότι μετέχει σε κοινωνικούς αγώνες. Αποφάσισε να το κάνει τώρα με αφορμή την πανδημία και τον διαχωρισμό των πολιτών από το κράτος σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους. Περίεργη επιλογή.
Αν ο αγώνας του έχει να κάνει με την προσωπική του μάχη με το ιερό τι νόημα έχει όλο αυτό. Τι προσφέρει αυτή του η απόφαση στην κοινότητα; Ο κόσμος θα γίνει πιο ασφαλής αν μείνει ανεμβολίαστος; Το κράτος θα συνταραχθεί και θα αλλάξει άποψη με αποτέλεσμα να βελτιωθεί η δημόσια υγεία; Θα γίνει αυτή η κίνηση σύμβολο για έναν καλύτερο κόσμο και πως θα είναι αυτός;
Ο κος Σερβετάλης θα πρέπει να αναστοχαστεί για την πιθανότητα, μια τέτοια απόφαση να έχει ληφθεί υπό το κράτος της ματαιοδοξίας ή της ενδόμυχης ακούσιας πρόθεσης του να μετατραπεί σε μάρτυρα της (όποιας) πίστης του, ενώ κάνεις δεν του το ζήτησε.
Μήπως, όλα τα παραπάνω είναι λοξοδρομήματα από τις θείες επιταγές αλλά φυσικά και από τις ανάγκες της κοινότητας αυτή τη στιγμή;
Από ότι είπε στην γραπτή του δήλωση, αυτή του η απόφαση, ήταν γνωστή στην παραγωγή του έργου από το καλοκαίρι αλλά η παραγωγή αδράνησε. Το γεγονός όμως παραμένει. Οι άνθρωποι του θεάτρου του, κινδυνεύουν να μείνουν άνεργοι. Τι θα έκανε ένας πιστός χριστιανός; Θα επέμενε στην προσωπική του ηθική ή θα την θυσίαζε για την σωτηρία των γύρω του; Τι θα έκανε ένας άνθρωπος του θεού;
Δεν ξέρω τι είναι σωστό και τι λάθος. Αυτό που ξέρω είναι ότι όπως με έλεγε η γιαγιά μου (που ήταν άνθρωπος του θεού): «Είναι βαριά η καλογερική».
