Ιστορίες Ελληνικής -και ιστιοπλοϊκής- βίας
Η ιστορία της Σοφίας Μπεκατώρου ξέθαψε αρκετές μνήμες τελευταία, μνήμες βαθιά θαμμένες. Μνήμες πολύ καθημερινές. Μνήμες βίας και σιωπής. Ο υπογράφων δεν είναι πρωταθλητής, ούτε καν μέτριος αθλητής. Αλλά για μια δεκαετία, νωρίς στη ζωή του, δοκίμασε πολλά πράγματα, μεταξύ των οποίων και η ιστιοπλοΐα.
Πρώτα από όλα, όμως, ας πούμε τι σημαίνει ιστιοπλοΐα. Είσαι ένα μικρό παιδί Τρίτης-Τετάρτης δημοτικού και σε βάζουν σε ένα Όπτιμιστ, μια βαρκούλα που μοιάζει με μπανιέρα, 130εκ. μήκος και 80εκ. πλάτος, με ένα πανί. Μπαίνεις μέσα μόνος σου (γιατί μονό είναι το πλήρωμα), και τσούκου τσούκου βγαίνεις από το Μικρολίμανο έξω στα ανοιχτά. Και εκεί είσαι απολύτως μοναχός. Εσύ και η θάλασσα. Με το κρύο του χειμώνα, κυριολεκτικά λίγα εκατοστά πάνω από το νερό. Με τον ήλιο να σε καίει ταυτόχρονα με το νερό που σε παγώνει. Κάθε μπουρίνι μπορεί να αναποδογυρίσει τη σκάφη εύκολα. Βρεγμένος και ήδη παγωμένος από τα πρώτα λεπτά, αν βρεθείς στο νερό έχεις μάθει από νωρίς να ξαναγυρίζεις το σκάφος (με το πανί που έχει βαρύνει) να ξανασκαρφαλώνεις, και δώστου πάλι. Περνάει πότε πότε ένας προπονητής με ένα φουσκωτό, φωνάζει λίγο με τον τηλεβόα, αλλά δεν καθησυχάζει. Όλα μόνος. Όσο βάζεις βάρος αλλάζεις και βαρκούλα, καμία φορά με έναν ακόμη ή δυο. Αλλά δεν μιλάτε πολύ. Αλλοίμονο αν σου ξεφύγει η προσοχή, βρέθηκες εκτεθειμένος στον καιρό. Μετά από λίγο καιρό τα χέρια σου είναι γεμάτα ρόζους, από τα υγρά σχοινιά και την πολύωρη έκθεση στο αλάτι. Το κρύο δεν σου λέει πολλά. Και έχεις μάθει να τα βγάζεις πέρα μόνος.
Ήταν μέσα της δεκαετίας του ’90. Το πρότυπο προπονητή ήταν ο Γιάννης Ιωαννίδης. Αυτός που πέταγε καρέκλες στο Γιώργο Σιγάλα για να «γίνει άνθρωπος».
Δεν είναι εύκολο άθλημα. Και δεν είναι για όλους. Σίγουρα όχι για μένα. Οι χαρακτήρες που συνάντησα ήταν όλοι σκληροί. Και η Μπεκατώρου, πάω στοίχημα, και ο Κακλαμανάκης και όλοι οι Ολυμπιονίκες, οι καλύτεροι των καλύτερων, παγκόσμιοι πρωταθλητές ενός σκληρού, μοναχικού και τεχνικού αθλήματος, είναι πιο σκληροί από όλους. Αυτά για όσους εντυπωσιάζονται που η Μπεκατώρου δεν μίλησε στην Τσουλφά. Δεν είναι καμιά ευαίσθητη «γυναικούλα». Για να βγει να μιλήσει, μια γυναίκα που έκανε την παραπάνω διαδικασία καθημερινά για χρόνια, μια γυναίκα που σίγουρα το δέρμα της είναι ακόμα πετσί από το αλάτι και το κρύο, καταλαβαίνετε πόσο την έτρωγε. Σε ευχαριστούμε Σοφία.
Αλλά ας γυρίσουμε στο προκείμενο, όχι στους Ολυμπιονίκες αλλά στη μαρίδα. Εγώ τα παράτησα νωρίς, μόλις στα δυόμιση χρόνια. Όχι μόνο από έλλειψη ταλέντου. Αλλά λόγω βίας.
Κάποιο τέτοιο πρότυπο πρέπει να είχε και ο δικός μου ο προπονητής, όταν μου ούρλιαζε στο αυτί ή με πλάκωνε στις καρπαζιές κάθε φορά που έκανα λάθος.
Ήταν μέσα της δεκαετίας του ’90. Το πρότυπο προπονητή ήταν ο Γιάννης Ιωαννίδης. Αυτός που πέταγε καρέκλες στο Γιώργο Σιγάλα για να «γίνει άνθρωπος». Ο προπονητής έπρεπε να είναι «τέρας» στα αποδυτήρια. Να φωνάζει, να απειλεί, να βρίζει, να πετάει πράγματα, να «βάζει τις βεντέτες στη θέση τους». Ο Ολυμπιακός του μπάσκετ ήταν κυρίαρχος τότε, με μια ομάδα υποδεέστερη σε ταλέντο του παλιού Άρη που απαιτούσε περισσότερη δουλειά στα βασικά. Και οι φίλαθλοι το απαιτούσαν. (Βέβαια ο Ιωαννίδης δεν έκανε νταϊλίκια στο Γκάλη και υποψιάζομαι ούτε στο Γιαννάκη. Ο Σιγάλας, που ήταν και καλό παιδί, ήταν μάλλον πιο εύκολος στόχος.) Και η βία ήταν παντού.
Κάποιο τέτοιο πρότυπο πρέπει να είχε και ο δικός μου ο προπονητής, όταν μου ούρλιαζε στο αυτί ή με πλάκωνε στις καρπαζιές κάθε φορά που έκανα λάθος. Οι γονείς μου με λάτρευαν και το ξύλο μου ήταν σχεδόν άγνωστο μέχρι τότε. Μια, δύο, τρείς, χτύπησα λίγο σε ένα τρέιλερ, προσποιήθηκα λίγο παραπάνω για να γλυτώσω και τελείωσε για μένα το άθλημα. Ήταν κοινή γνώση πως πολλοί προπονητές ήταν έτσι, σε πολλά αθλήματα και ομίλους.
Είμαι πλέον 41 με μικρό παιδί. Με έκπληξη δική τους -και δική μου- μου είπαν πως δεν τους είχα πει ποτέ για τον ξυλοδαρμό.
Το γύρισα στο μπασκετάκι. Χωρίς ομάδες και προπονητές που γκάριζαν. Έπαιζα τρείς ώρες την ημέρα. Κοινωνικοποιήθηκα. Έκανα πολλούς φίλους. Με διάλεγαν στις ομάδες. Και ήμουν απίστευτα «στεγνός». Σχεδόν κάρφωνα. Έβλεπα πορτοκαλί μπάλα και το φώτιζε το πρόσωπο μου. Ακόμα φωτίζει. Αυτό είναι η μαγεία του ερασιτεχνικού αθλητισμού. (Δύο άνθρωποι μας οδήγησαν κάποτε στον αθλητισμό. Ο μεγάλος Νίκος Γκάλης και ο Γιώργος Βασιλακόπουλος, αυτός ο παράγοντας του μπάσκετ που καθυβρίζεται καθημερινά, δεν γκρέμιζε γηπεδάκια, αλλά γέμισε την Ελλάδα με αυτά).
Στο άρρωστο μυαλό του όμως, ο προπονητής μου δεν έκανε αθλητισμό. Προπονούσε μελλοντικούς πρωταθλητές.
Πολλοί οι «Ιωαννίδηδες» τότε και τώρα. Σε όλα τα αθλήματα. Το κράτος τους βοηθάει. Οι εγκαταστάσεις του μπάσκετ στο Νέο Άγιο Κοσμά, και στον Παλιό, ισοπεδώθηκαν για να γίνουν χώρος επαγγελματικού αθλητισμού και μαρίνες για τα γιοτ των πλουσίων.
Και δεν είναι μόνο ο αθλητισμός. Μετά από 7 χρόνια στην Αγγλία, γυρίζοντας κατάλαβα πόσο βίαιη κοινωνία είναι η Ελλάδα.
Η Ελλάδα θέλει να παράγει πρωταθλητές για να ενισχύει το «εθνικό φρόνημα». Και κλείνει τα μάτια στη βία σε νεαρά παιδιά. Όπως κλείνει τα μάτια στη βία στα γήπεδα για μερικούς ψήφους, νομιμοποιώντας ακόμα και την περίφημη «Ριζούπολη» ή αφήνοντας ανεξέλεγκτες τις δοσοληψίες παραγόντων με συνδέσμους και ναρκωτικά.
Όπως καμιά φορά τα κλείνουν και οι γονείς, σπάνια ηθελημένα, συχνά άθελα από κούραση. Μόλις προχθές το συζητούσα με τους γονείς μου, είμαι πλέον 41 με μικρό παιδί. Με έκπληξη δική τους -και δική μου- μου είπαν πως δεν τους είχα πει ποτέ για τον ξυλοδαρμό.
Τι κρύβουμε τα παιδιά; Τι δεν βλέπουν οι γονείς;
Και δεν είναι μόνο ο αθλητισμός. Μετά από 7 χρόνια στην Αγγλία, γυρίζοντας κατάλαβα πόσο βίαιη κοινωνία είναι η Ελλάδα. Η υπόθεση Τοπαλούδη, ο ξυλοδαρμός του σταθμάρχη ή πριν από λίγες μέρες αυτός στην Ερμού. Εκατοντάδες υποθέσεις φρίκης. Κάποτε ένας πιτσιρικάς μου έβγαλε μαχαίρι γιατί τον κέρδισα στο μπάσκετ. Ένας νταής τους σχολείου με έσπασε στο ξύλο γιατί έφαγε μια «τάπα» στον αγώνα. Μια συμμορία 15χρονων απείλησε να με δείρει βγαίνοντας από τη δουλειά την εβδομάδα του Γρηγορόπουλου. Τρείς συνάδελφοι μου κάηκαν ζωντανοί 50μ μακριά από εμένα σε μια τράπεζα μετά από πορεία διαμαρτυρίας. Δεν είναι να απορεί κανείς που η Ελλάδα είναι η χώρα που γίνονται πορείες διαμαρτυρίας για τα δικαιώματα των δολοφόνων αλλά ποτέ για τα δικαιώματα των παιδιών ή των ηλικιωμένων. Βάλαμε στη Βουλή ένα κόμμα με αποδεδειγμένους μαχαιροβγάλτες.
Η βία είναι στο σχολείο, στα πανεπιστήμια, στο δρόμο, στην εργασία, στο τιμόνι, παντού. Ένα έθνος αυτόκλητων τιμωρών με λυμένο το ζωνάρι, αριστερόθεν και δεξιόθεν, πράσινη, κόκκινη, κίτρινη, μαύρη.
Αν η κουβέντα κλείσει γρήγορα, το δικό μας 11χρονο κοριτσάκι θα το στριμώξει κάποιος στο ασανσέρ μεθαύριο. Η το μεγαλύτερο κοριτσάκι θα το στριμώξει το αφεντικό. Μπορεί και το αγοράκι...
Μερικές καρπαζιές στα παιδάκια είναι λογικές σε μια βίαιη κοινωνία. Μόνο, που όπως μάθαμε τις τελευταίες μέρες, όταν δεχόμαστε και επικροτούμε τις καρπαζιές το επόμενο βήμα, αυτό για το βιασμό, είναι μικρό.
Η Σοφία Μπεκατώρου άνοιξε την συζήτηση για τη βία. Ας μην την περιορίσουμε στην ιστιοπλοΐα. Ας μην την περιορίσουμε καν στον πρωταθλητισμό ή στον αθλητισμό. Κοιτάξτε το παιδάκι σας. Ρωτήστε το αν ο προπονητής ή ο δάσκαλος φωνάζει, βρίζει, απλώνει χέρι. Πολλοί το κάνουν, και τα παιδιά ντρέπονται να το πουν. Ρωτήστε το σύντροφο ή το φίλο σας αν αισθάνεται άνετα στη δουλειά, μην το θεωρείτε δεδομένο. Η λεκτική και σωματική βία δίνει και παίρνει. Βεβαιωθείτε πως κανείς δεν κακομεταχειρίζεται τους γέρους γονείς σας. Ρωτήστε το συνάδελφο σας γιατί ξεσπάει. Μην σηκώσετε τους ώμους αδιάφορα όταν μπει στο γραφείο με μαύρο μάτι. Χτυπήστε την πόρτα στο διπλανό διαμέρισμα αν ακούσετε κραυγές. Δεν είναι ρουφιανιά, δεν είναι κουτσομπολιό, είναι ενδιαφέρον για το απλό και κοινό καλό.Για να γίνει το χειρότερο κακό, η ιστορία έχει δείξει πως αρκεί να αδιαφορήσουμε.
Το ζήτημα είναι τα κοριτσάκια, και τα αγοράκια, όλων των ηλικιών, όλων των οικογενειών να ζουν σε μια δυτική κοινωνία που δεν θα φοβούνται πια…
Αν η κουβέντα κλείσει γρήγορα, το δικό μας 11χρονο κοριτσάκι θα το στριμώξει κάποιος στο ασανσέρ μεθαύριο. Η το μεγαλύτερο κοριτσάκι θα το στριμώξει το αφεντικό. Μπορεί και το αγοράκι… Το ζήτημα δεν είναι να κρεμάσουμε τον ένοχο μετά το έγκλημα. Το ζήτημα είναι τα κοριτσάκια, και τα αγοράκια, όλων των ηλικιών, όλων των οικογενειών να ζουν σε μια δυτική κοινωνία που δεν θα φοβούνται πια…
