Σάντουιτς για καλό σκοπό: αξιοπρεπή σπίτια για άστεγους

Το πρώτο συγκρότημα κατοικιών για άστεγους είναι πλέον πραγματικότητα στη Σκοτία, χάρη στη δουλειά της κοινωνικής επιχείρησης «Social Bite», μιας μικρής αλυσίδας ταχυφαγείων που απασχολεί άστεγους πολίτες. Δεν πρόκειται για ένα γκέτο που θα τους απομακρύνει από τα ορατά σημεία των πόλεων και θα τους απομονώσει, αλλά για ένα μικρό χωριό 11 προκατασκευασμένων σπιτιών μέσα στον οικιστικό ιστό του βόρειου Εδιμβούργου που τους εξασφαλίζει το δικαίωμα στην κατοικία και την κοινωνική ένταξη.

Για τον Τζος Λίτλτζον, από τους ιδρυτές του «Social Bite», αυτό που δημιουργήθηκε είναι κάτι πολύ ξεχωριστό, «δεν χτίζουμε απλά σπίτια, χτίζουμε εστίες, οικοδομούμε μια κοινότητα που θα προσφέρει αρωγή και θα βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους να ξαναχτίσουν τη ζωή τους».

Το «Χωριό Social Bite», όπως αποκαλείται, χτίστηκε σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από τον δήμο με στόχο να προσφέρει σε 20 άστεγους κάθε φορά τη δυνατότητα να έχουν μια αξιοπρεπή στέγη για έναν χρόνο και σε συνεργασία με τις δημοτικές αρχές να τους προσφέρουν ευκαιρίες απασχόλησης και ειδική μέριμνα για τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ώστε έπειτα από αυτό το διάστημα να μπορέσουν να ξανασταθούν στα πόδια τους.

Το «Social Bite», που έχει ως κεντρικό του σύνθημα «Καλό φαγητό για καλό σκοπό» και έχει αναπτύξει ένα κίνημα δικτύωσης και συνεργασίας για να δοθεί τέλος στο φαινόμενο της αστεγίας, ξεκίνησε το 2012 από ένα κατάστημα που πουλούσε σάντουιτς στο κέντρο της σκοτζέζικης πρωτεύουσας. Δίπλα έμεναν άστεγοι, κάποιοι ζήτησαν δουλειά και τους την πρόσφεραν.

Ετσι ξεκίνησαν όλα και σήμερα στα πέντε καταστήματα της οργάνωσης το 25% των εργαζομένων είναι άστεγοι, ενώ κάθε χρόνο διανέμουν περισσότερα από 140.000 πακέτα φαγητού ή ζεστά ροφήματα σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη μέσα από το σύστημα της προσφοράς «σε αναμονή», δηλαδή ενός φαγητού ή καφέ που ένας πελάτης πληρώνει για να το καταναλώσει όποιος δεν μπορεί να το αγοράσει.

Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, υπάρχουν 11.000 ανέστια νοικοκυριά στη Σκοτία, ένας αριθμός που από το 2015 δεν παύει να αυξάνεται. Ενώ σε 307.000 με «συντηρητικές εκτιμήσεις» ανεβάζει τον αριθμό των αστέγων η οργάνωση Shelter.

«Οι πολιτικοί έχουν αγνοήσει το πρόβλημα επί πολύ», επιμένει ο Τζος Λίτλτζον. «Πιστεύουν πως οι άστεγοι δεν είναι μια δημογραφική ομάδα που ψηφίζει και άρα δεν επηρεάζει τα εκλογικά τους αποτελέσματα. Αλλά πρέπει να συνεχίσουμε να αποκαλύπτουμε πως το πρόβλημα είναι πολιτικό και, αν υπάρχει πολιτική βούληση, υπάρχει και λύση».

Αντίθετα από τους πολιτικούς, οι πολίτες με την έμπρακτη αλληλεγγύη τους έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος αλλά και στην υλοποίηση αυτού του «Χωριού» που εγκαινιάστηκε πέρσι: στο κάλεσμα του «Social Bite» να κοιμηθούν ένα χειμωνιάτικο βράδυ του 2017 στους δρόμους του Εδιμβούργου –και μάλιστα μια από τις πιο κρύες χειμωνιάτικες νύχτες της Σκοτίας με τη θερμοκρασία να έχει κατέβει στους -6 βαθμούς– για να καταλάβουν τις δύσκολες συνθήκες της αστεγίας, όχι απλά ανταποκρίθηκαν 8.000 άτομα αλλά και συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες λίρες.

Το «Χωριό», που ήδη φιλοξενεί τους πρώτους 20 κατοίκους του, λειτουργεί με τη συμμετοχή κι άλλων φορέων Κ.ΑΛ.Ο. της Σκοτίας που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πρόσβασης στη στέγη, ανάμεσά τους και την οργάνωση «Cyrenians».

Κι όπως τονίζει ο διευθυντής της, Ιουαν Αϊτκεν: «Μια κοινωνία χαρακτηρίζεται από το πώς αντιμετωπίζει και φροντίζει τους πιο αποκλεισμένους πολίτες της. Και αυτό το “Χωριό” λέει κάτι εκπληκτικό για το πώς θέλουμε να είναι ο κόσμος μας».