Επιλεκτικές «ματιές» στη χρονιά που μας αφήνει
«Είναι η χρονιά που μας έκανε να σκεφτούμε πόσα πράγματα μπορούν να αλλάξουν από την μια στιγμή στην άλλη», είπε ξένος ανταποκριτής μεγάλου ειδησεογραφικού πρακτορείου λίγες μέρες πριν το πολυτάραχο 2020 αφήσει την τελευταία του πνοή.
Πρόκειται για το έτος εκείνο που, σε οικουμενικό επίπεδο θα μνημονεύουμε με αναπόδραστη σιγουριά για αρκετά χρόνια ακόμη, στο άκουσμα του οποίου θα προκαλείται, καταρχήν, ένα βαθύ αίσθημα φόβου και πανικού για το πόσο γρήγορα και ανυποψίαστα μπορεί να αλλάξει το γρανάζι που κινεί τους ρυθμούς της ανθρωπότητας. Είναι το έτος που τα τραγικά βιώματα, αλλά και τα ειλικρινή συναισθήματα αλληλεγγύης κατέστησαν αναφαίρετο τμήμα της σύγχρονης ιστορικής συνείδησης.
Ίσως, όμως, πέραν των όσων λέγονται και γράφονται, να είναι και το έτος που θα προσθέσει στα αποθέματα της νεότερης γενιάς το δικό της συγκλονιστικό βίωμα, και το οποίο με την σειρά της θα έχει να διηγείται και να εξιστορεί στους δικούς της απογόνους. Βέβαια, μικρή σημασία έχουν όλα αυτά εμπρός στην καταλυτική δύναμη της εικόνας, θα μας πείτε.
Στο blog αυτό επιχειρώ να δώσω εκ νέου πνοή σε μερικές φωτογραφίες που ανήκουν στα ορόσημα της χρονιάς. Φωτογραφίες που μας άγγιξαν, μας συγκίνησαν, σηματοδότησαν μια για πάντα το 2020 και μας απέδειξαν πως, όσες δυσκολίες και αν έρθουν, η ζωογόνος δύναμη της καθημερινότητας στην ουσία της δεν αλλάζει, παρά μόνο προσαρμόζεται.
Είναι το ηλιοβασίλεμα στην Πόλη της Wuhan, πριν από περίπου έναν χρόνο, όταν η πανδημία δεν υπήρχε, ή αν κάποιος την έλεγε θα αποτελούσε ένα κακόγουστο και άτοπο αστείο. Στην πρωτεύουσα της επαρχίας Χουμπέι, τέλη Δεκέμβρη, καταγράφηκαν τα πρώτα επιβεβαιωμένα κρούσματα της νόσου COVID-19. Ήμασταν, μόλις, στην αρχή των πραγμάτων, ανυποψίαστοι για το τι επρόκειτο να ακολουθήσει.
Η Λομβαρδία, περιφέρεια της Βόρειας Ιταλίας, ήταν από τις πρώτες που είδαν το πιο σκληρό πρόσωπο της πανδημίας. Ο πάλαι ποτέ πλημμυρισμένος από τουρίστες Ντουόμο του Μιλάνου ερήμωσε, παρασύροντας μαζί του και την εμβληματική πόλη με τους οίκους υψηλής ραπτικής.
Αν το έβλεπες από μακριά, δύσκολα θα το χαρακτήριζες ως το «πρωτοσέλιδο της χρονιάς». Και όμως, 24 Μαΐου 2020, λίγο πριν η Αμερική σπάσει το φράγμα των 100.000 θανάτων, οι NewYorkTimes έδειξαν την ανθρώπινη διάσταση της πανδημίας. Ανθρώπων που αγάπησαν και αγαπήθηκαν, που πέτυχαν, που έκλαψαν και που στο τέλος κλήθηκαν να δώσουν έναν άνισο αγώνα. Μακριά από στατιστικές και αριθμούς.
3 Νοέμβριου 2020. Ημέρα αφιερωμένη στον αυριανό πλανητάρχη και τους υποστηρικτές του. Ημέρα εκλογών. Η οριακή νίκη του JoeBiden έναντι του DonaldTrump, μέσα σε μια περίοδο γενικευμένου διχασμού για τις ΗΠΑ και απειλών για επικράτηση στις εκλογές μέσω δικαστικών διενέξεων, σηματοδοτεί γι’ αυτόν και το επιτελείο του τις προκλήσεις της επόμενης ημέρας.
Η ωμή δολοφονία του GeorgeFloyd, σε μια γειτονιά της Μινεάπολης, ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, ξεσηκώνοντας ένα θυελλώδες κύμα αντιδράσεων σε βάρος της αυθαίρετης αστυνομικής βίας. Το κίνημα BlackLivesMatter πρωτοστάτησε σε πλήθος διαδηλώσεων, εκστρατειών και δράσεων, φέρνοντας αντιμέτωπη την Αμερική με το πρόσωπο του αληθινού της εχθρού: τον συστημικό ρατσισμό.
Οι συνήθειες και οι θεσμοί των ανθρώπων έχουν μια πηγαία δύναμη που, ακόμη και τις πιο δύσκολες μέρες, διατηρούν την ακεραιότητά τους. Ένα ζευγάρι ενώνεται με τα δεσμά του γάμου, τηρώντας όλα τα μέτρα προστασίας που επιβάλλει η πανδημία.
7 Οκτωβρίου 2020. Το βλέμμα στραμμένο στην Ελλάδα με την πολύκροτη δίκη της Χρυσής Αυγής. Το κόμμα που τα δύσκολα χρόνια της κρίσης έλαβε επικίνδυνη επιρροή ήχθη ενώπιον της Δικαιοσύνης με την κατηγορία της διεύθυνσης/ένταξης σε εγκληματική οργάνωση, με βάση το άρθρο 187 ΠΚ, και συνεκδικαζόμενες υποθέσεις την δολοφονία του Παύλου Φύσσα, την απόπειρα ανθρωποκτονίας του Αιγύπτιου αλιεργάτη Αμπουζίντ Εμπάρακ, καθώς και την απόπειρα ανθρωποκτονίας στελεχών του ΚΚΕ και μελών του ΠΑΜΕ. Η καταδίκη της αποτέλεσε ένα μάθημα δημοκρατίας, συνθέτοντας στα ποινικά χρονικά την μεγαλύτερη δίκη της μεταπολίτευσης.
Με το πέρας της πανδημίας, η Ισπανία θα αφήσει πίσω της έναν βαρύ απολογισμό. Το ίδιο και η Ιταλία. Ήταν οι χώρες που, ανεξαιρέτως κύματος, είδαν σκληρές εικόνες να εκτυλίσσονται καθημερινά. Παρόλα αυτά, η πίστη τους για καλύτερες ημέρες δεν χάθηκε. Απλοί πολίτες, από το μπαλκόνι τους, κάπου στην Ισπανία, δείχνουν την ευγνωμοσύνη τους απέναντι στους σκληρούς αγώνες του υγειονομικού προσωπικού. Λίγο πιο μακριά, τις ίδιες ημέρες, οι ένθερμοι Ιταλοί έβγαιναν στα μπαλκόνια τους, τραγουδώντας και χορεύοντας, για να τονώσουν την αυτοπεποίθησή τους.
Μαζί με το ξέσπασμα της πανδημίας, ξεκίνησε και η τιτάνια πρόκληση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας για την καταπολέμηση της νόσου. Τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου, η μεγάλη γιορτή της επιστήμης είχε ξεκινήσει, αφού φαρμακευτικοί κολοσσοί προχώρησαν σε επίσημες ανακοινώσεις, αναφερόμενοι στην εντυπωσιακή αποτελεσματικότητα του εκάστοτε εμβολίου. Φωνές ανακούφισης και αισιοδοξίας σκέπασαν την οικουμένη: «Νικήσαμε!»
Η τρομοκρατική επίθεση στην Βιέννη, λίγες ημέρες μετά την στυγερή δολοφονία ενός καθηγητή σε προάστιο του Παρισιού και της τρομοκρατικής ενέργειας που σημειώθηκε σε εκκλησία στην Νίκαια, την ώρα που ανοιχτό και επείγον μέτωπο για την Ευρώπη είναι η επιτυχημένη διαχείριση της πανδημίας, φέρνει στην επιφάνεια έναν παλιό γνώριμο, διόλου ευχάριστο για τις ζωές μας: τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό. Η μη εμφάνιση του προβλήματος για κάποια χρόνια δεν συνεπάγεται καταπολέμηση αυτού. Τα αντανακλαστικά της Ευρώπης καλούνται σε εγρήγορση.
Την ώρα που ο παππούς αφήνει την τελευταία του πνοή, ένα μωρό, κάτω από αντίξοες συνθήκες, γεννιέται. Ζωή και Θάνατος είναι ένα.
27 Δεκεμβρίου. Οι εμβολιασμοί σε όλη την Ευρώπη ξεκινούν. Οι τελευταίες στιγμές του έτους πλέον θα μας φέρνουν κατά του ότι, αν και ζήσαμε μια δύσκολη χρονιά, η ελπίδα τελικά αποδεικνύεται ανίκητη και πεθαίνει τελευταία. Όπως είπε και η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα «Ένα μικρό τσίμπημα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο άλμα για την ανθρωπότητα». Περνούμε το κατώφλι του νέου έτους με ένα αμυδρό χαμόγελο που δεν μπορούμε δικαιολογημένα να κρύψουμε.
