Γιατί δεν θα βγάλουμε ποτέ τόσα λεφτά όσα οι γονείς μας
Γιατί οι millennials δεν μπορούν να ελπίζουν στο «οικονομικό θαύμα» που βίωσαν οι παλαιότερες γενιές. Οικονομολόγοι και καθηγητές απαντούν στην Washington Post.
Οι baby boomers κατέχουν πάνω από 85 τρισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία, κερδίζοντας επάξια τον τίτλο της μακράν πλουσιότερης γενιάς. Πρόκειται για την γενιά που γεννήθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο - και συγκεκριμένα μεταξύ 1946 και 1964.
Νέα έρευνα εξετάζει την εξαιρετική άνοδο της περιουσίας τους - μια άνοδο που, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι επόμενες γενιές θα δυσκολευτούν να επαναλάβουν.
Οι λόγοι έχουν να κάνουν με τον χρόνο και την συγκυρία: οι Αμερικανοί άνω των 75 αγόρασαν σπίτια και επένδυσαν σε μετοχές πολύ πριν αυξηθεί η αξία αυτών των περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τον Edward Wolff, καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Έρευνα του National Bureau of Economic Research, εξέτασε τις τέσσερις δεκαετίες μεταξύ 1983 και 2022, όταν οι μεγαλύτεροι της γενιάς των baby boomers είδαν την περιουσία τους να αυξάνεται, ενώ οι νεότεροι συνομήλικοί τους σημείωσαν σχετική πτώση.
«Είναι εκπληκτικό πώς η σχετική τους περιουσία έχει εκτοξευθεί τα τελευταία 30 και πλέον χρόνια», δήλωσε ο Wolff. «Ξεκίνησαν το 1983 ως μία από τις φτωχότερες ομάδες όσον αφορά την περιουσία».
Η περιουσία των baby boomers - ειδικά όσων βρίσκονται σε ηλικία συνταξιοδότησης - αντικατοπτρίζει τις μοναδικά ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες που επικράτησαν κατά τη διάρκεια της εργασιακής τους ζωής, σύμφωνα με τον Wolff και άλλους οικονομολόγους.
Τόσο, ώστε θα ήταν δύσκολο για τις νεότερες γενιές να τις μιμηθούν, ιδίως καθώς είναι όλο και πιθανότερο να επιβαρύνονται από χρέη ή έξοδα για παιδιά.
Το στεγαστικός κόστος συμβάλλει επίσης στη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ των baby boomers και των υπολοίπων, λένε οι ειδικοί. Η Generation X (1965-1980), οι millennials (1981-1996) και οι επόμενες γενιές αφιερώνουν ολοένα μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού τους για στεγαστικά δάνεια ή ενοίκιο.
Κάποιοι θα μπορούσαν να υποθέσουν ότι η περιουσία των boomers αποδεικνύει πως έπαιρναν καλύτερες οικονομικές αποφάσεις. Αυτό όμως μόνο αν δεν λάβει κανείς υπόψη το ιστορικό πλαίσιο που επέτρεψε στους boomers να χτίσουν την περιουσία τους μέσα στα χρόνια, λέει η Olivia Mitchell, καθηγήτρια στο Wharton School του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.
Τι συνέβη το '80 που δεν συμβαίνει σήμερα;
Καλές οικονομικές συνθήκες
Οι baby boomers «εισέβαλαν στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια δεκαετιών ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, αυξανόμενης παραγωγικότητας και σχετικά υψηλών πραγματικών μισθών», λέει η Mitchell.
Βρέθηκαν στα καλύτερα χρόνια τους να κερδίζουν και να αποταμιεύουν, κυρίως τις δεκαετίες του 1980 και 1990, καθώς και κατά την οικονομική ανάκαμψη μετά τη Μεγάλη Ύφεση.
Βρήκαν χαμηλότερα δίδακτρα και έξοδα υγειονομικής περίθαλψης και ωφελήθηκαν από ευνοϊκή φορολογική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων χαμηλότερων φορολογικών συντελεστών κεφαλαιουχικών κερδών.
Αντιθέτως, οι νεότερες γενιές έζησαν τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση - από τα τέλη του 2007 έως τα μέσα του 2009 - νωρίς στην καριέρα τους και πιο ασταθείς κεφαλαιαγορές αργότερα.
Και «ιδιαίτερα για τους εργαζόμενους μεσαίου εισοδήματος, τα πραγματικά κέρδη μισθών από τη δεκαετία του 2000 και μετά ήταν μέτρια, σε σύγκριση με την ισχυρή αύξηση μισθών που απολάμβαναν οι boomers στα μέσα της καριέρας τους», λέει η Mitchell.
Στα 30 τους, ο μέσος millennial είχε περίπου διπλάσιο χρέος από τον αντίστοιχο baby boomer, λέει ο Jeremy Ney, καθηγητής στη σχολή επιχειρήσεων του Columbia University.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, «υπήρξε αυτή η τεράστια άνθηση από την οποία πολλοί επωφελήθηκαν για πολύ μεγάλο διάστημα», λέει ο Ney. «Και όταν το συγκρίνεις με το σπάσιμο της φούσκας dot-com, με την κρίση ακινήτων του 2008, με την κρίση του covid, έγινε πολύ πιο δύσκολο για τους ανθρώπους να επενδύσουν και να συσσωρεύσουν πλούτο».
Οι νεότερες γενιές είναι πιθανότερο να έχουν χρέη
Σήμερα, περίπου το μισό της περιουσίας των baby boomers είναι δεσμευμένο σε μετρητά, ομόλογα, μετοχές ή αμοιβαία κεφάλαια, είτε απευθείας είτε μέσω συνταξιοδοτικών λογαριασμών ή άλλων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, λέει η Mitchell, επικαλούμενη δεδομένα έρευνας της Federal Reserve του 2023.
Παρά το γεγονός ότι η γενιά αποτελεί περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού, κατέχει πάνω από το ήμισυ των εταιρικών μετοχών και των μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων.
Οι baby boomers έχουν συσσωρεύσει 85,4 τρισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσία μέχρι το δεύτερο τρίμηνο, σύμφωνα με δεδομένα της Federal Reserve. Αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από τη Gen X και τετραπλάσιο από τους millennials.
Οι νεότερες γενιές είναι πιο πιθανό να έχουν χρέη, αφήνοντας λιγότερα για αποταμίευση ή επένδυση, λέει ο Ney, αναφερόμενος σε φοιτητικά δάνεια και έξοδα παιδιών που σχεδόν διπλασιάστηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 έως το 2011, σύμφωνα με την U.S. Census Bureau.
«Το 1940 υπήρχε 90% πιθανότητα να κερδίσεις περισσότερα από τους γονείς σου. Για κάποιον που γεννιέται σήμερα, είναι απλά ένα παιχνίδι τύχης», λέει ο Ney.
Οι millennials και η Generation Z (γεννημένοι μεταξύ 1997 και 2012) τείνουν επίσης να είναι πιο επιφυλακτικοί όσον αφορά τις επενδύσεις στο χρηματιστήριο, σε σύγκριση με τα μέλη της Silent Generation (1928-1945), τους boomers και τη Gen X που έζησαν καλύτερες οικονομικές συνθήκες, λέει ο Ney.
«Η Gen Z δεν αγοράζει σε χαμηλές τιμές», λέει. «Είναι πολύ νευρικοί για να εμπλακούν στο χρηματιστήριο όταν οι τιμές είναι χαμηλές».
Το μεγάλο «αγκάθι» είναι η στέγη
Ίσως το μεγαλύτερο κομμάτι της περιουσίας των baby boomers προέρχεται από τα σπίτια τους.
Πολλοί ήταν σε καλύτερη θέση να αγοράσουν ή να αναχρηματοδοτήσουν τα σπίτια τους κατά περιόδους με ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια, όπως μετά τη Μεγάλη Ύφεση και κατά τη διάρκεια της πανδημίας covid-19, λέει η Annamaria Lusardi, ακαδημαϊκή διευθύντρια του Initiative for Financial Decision-Making του Stanford University.
Η μέση τιμή κατοικίας στη χώρα ήταν 410.800 δολάρια το δεύτερο τρίμηνο, συγκριτικά με 327.100 δολάρια λίγο πριν ξεκινήσει η πανδημία το 2020, σύμφωνα με δεδομένα της Federal Reserve. Η μέση τιμλη είναι σημαντικά υψηλότερη στο Βορρά (796.700 δολάρια) και στη Δύση (531.100 δολάρια).
Σε σύγκριση, η μέση τιμή κατοικίας το πρώτο τρίμηνο του 1976 - όταν οι μεγαλύτεροι boomers ήταν 30 - ήταν 42.800 δολάρια, σύμφωνα με δεδομένα της Fed. Αυτό θα ήταν 242.400 δολάρια προσαρμοσμένο για τον πληθωρισμό.
Ενώ η υψηλότερη αποτίμηση των ακινήτων ενίσχυσε την καθαρή αξία των υφιστάμενων ιδιοκτητών, υπερβαίνει τα εισοδήματα των νεότερων ενηλίκων. Ούτε η τρέχουσα υποθήκη βοηθά, καθώς τα επιτόκια έχουν παραμείνει πάνω από 6% για 30ετές δάνειο από τον Σεπτέμβριο του 2022.
Περίπου το ένα τρίτο της περιουσίας των baby boomers σήμερα είναι η αξία της κύριας κατοικίας τους, λέει η Mitchell, επικαλούμενη έρευνα του 2023. Οι boomers αγόρασαν συνολικά σπίτια σε μικρότερες ηλικίες από τις μεταγενέστερες γενιές και όταν οι τιμές ήταν σημαντικά χαμηλότερες, επιτρέποντάς τους να επωφεληθούν από δεκαετίες αύξησης αξίας κατοικιών.
Η κατοχή σπιτιού είναι ένας βασικός λόγος που οι baby boomers συνταξιοδοτούνται εύκολα.
Η τυπική ηλικία των αγοραστών πρώτης κατοικίας πρόσφατα έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 40 ετών, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 που ήταν λίγο πριν τα 30, σύμφωνα με έρευνα της National Association of Realtors του 2025.
«Ακόμα και όταν συγκρίνεις την ίδια ηλικία, βλέπεις πολύ χαμηλότερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης, και επομένως πολύ χαμηλότερα ποσοστά συσσώρευσης πλούτου», λέει ο Ney.
Ο Michael Walden, καθηγητής οικονομικών στο North Carolina State University, λέει ότι ένα μέρος της απόκλισης μπορεί να οφείλεται και σε προσωπικές προτιμήσεις - ας πούμε οι νεότεροι ενήλικες προτιμούν να νοικιάζουν αντί να αναλάβουν την ευθύνη για επισκευές, ή να περιμένουν για το τέλειο σπίτι αντί να πάρουν ένα πρώτο που θα κρατήσουν για λίγα χρόνια μέχρι να μπορέσουν να ανέβουν επίπεδο.
«Η στάση τους σχετικά με την αγορά κατοικίας είναι πολύ διαφορετική από αυτή των γονιών μας, που ήταν απλά να βάλεις ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι σου», λέει ο Walden. «Μπορεί να μην πάρετε το ιδανικό, αλλά μερικά χρόνια αργότερα θα μπορείτε να το πουλήσετε για περισσότερα και απλώς να προχωρήσετε βήμα-βήμα».
Πηγή: Washington Post
