Δημόσια οικονομικά: Τι αλλάζει την περίοδο 2026 – 2028
Το 2026 αποτελεί την πρώτη χρονιά της τριετούς περιόδου και ταυτόχρονα το σημείο όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη αύξηση καθαρών εθνικά χρηματοδοτούμενων πρωτογενών δαπανών.
Την τριετία 2026–2028 η Ελλάδα καλείται να προσαρμόσει την πορεία των καθαρών δαπανών της στο νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο, την ώρα που συνεχίζει ένα ευρύ πρόγραμμα κοινωνικών και οικονομικών παρεμβάσεων. Κατά την σημερινή παρουσίαση του Προϋπολογισμού 2026 φωτίσθηκαν οι πολλαπλές προκλήσεις αλλά και οι ισορροπίες που απαιτούνται, προκειμένου η χώρα να διατηρήσει την αναπτυξιακή της δυναμική, χωρίς να υπονομεύσει τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Το 2026 αποτελεί την πρώτη χρονιά της τριετούς περιόδου και ταυτόχρονα το σημείο όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη αύξηση καθαρών εθνικά χρηματοδοτούμενων πρωτογενών δαπανών. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η ετήσια μεταβολή φθάνει το 5,7%, σημαντικά υψηλότερα από το όριο του 3,6% που θέτει το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Η υπέρβαση αυτή, ωστόσο, δεν θεωρείται παραβίαση στο πλαίσιο των νέων ευρωπαϊκών κανόνων, καθώς εξετάζεται το συνολικό αποτέλεσμα της τριετίας και συνυπολογίζεται το γεγονός ότι το 2024 οι δαπάνες είχαν μειωθεί αντί να αυξηθούν.
Παράλληλα, το 2026 ενεργοποιείται η εθνική ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, επιτρέποντας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην υπολογίζει πλήρως την πρόσθετη δημοσιονομική επιβάρυνση που προκύπτει από τα εξοπλιστικά προγράμματα. Οι αμυντικές δαπάνες για το 2026 υπολογίζονται περίπου 0,3% του ΑΕΠ υψηλότερες σε σχέση με το 2024, στοιχείο που επηρεάζει σημαντικά τη συνολική εικόνα του προϋπολογισμού.
Το 2026 επιβαρύνεται και από το σύνολο των κοινωνικών και οικονομικών μέτρων που υλοποιούνται. Το δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων ανέρχεται σε 5,94 δισ. ευρώ, εμφανώς αυξημένο σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Στο πακέτο μέτρων περιλαμβάνονται οι αυξήσεις μισθών στο Δημόσιο, οι αυξήσεις στις συντάξεις, μειώσεις εισφορών και φορολογικές ελαφρύνσεις, καθώς και ειδικές παρεμβάσεις στο μισθολόγιο των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Η συσσώρευση αυτών των δαπανών καθιστά το 2026 έτος αυξημένης δημοσιονομικής πίεσης, το οποίο λειτουργεί ως μεταβατικό στάδιο πριν από την επαναφορά σε πιο ομαλούς ρυθμούς αύξησης.
Ακολουθεί το 2027, μια χρονιά όπου η εικόνα σταδιακά εξομαλύνεται. Παρά το γεγονός ότι οι παρεμβάσεις αυξάνονται περαιτέρω, φθάνοντας τα 7,94 δισ. ευρώ, ο ρυθμός ανόδου των καθαρών δαπανών μειώνεται και διαμορφώνεται στο 2,9%. Η επίδοση αυτή βρίσκεται κάτω από το αντίστοιχο δημοσιονομικό όριο του 3,1% και σηματοδοτεί την επιστροφή της χώρας σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες. Η επιβράδυνση της αύξησης δεν οφείλεται σε περιορισμό προγραμμάτων, αλλά σε σταθεροποίηση του δημοσιονομικού κύκλου μετά τις σημαντικές αυξήσεις των προηγούμενων ετών.
Το 2028 αποτελεί το έτος κατά το οποίο η τάση δημοσιονομικής σταθεροποίησης παγιώνεται. Η αύξηση των καθαρών δαπανών εκτιμάται στο 2,7%, κάτω από το ετήσιο όριο του 3%, δείχνοντας ότι η χώρα έχει επιστρέψει σε πλήρη και διατηρήσιμη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Η μετριοπαθής αυτή πορεία επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα εισέρχεται πλέον σε μια νέα φάση, όπου η μεταπανδημική αύξηση δαπανών έχει ολοκληρωθεί και το δημοσιονομικό σύστημα λειτουργεί σε πιο κανονικούς ρυθμούς.
