Στροφή των πολιτών στις εν ζωή μεταβιβάσεις - Διπλασιασμός στις δωρεές, πτώση στις κληρονομιές
Η σημαντική αυτή ενίσχυση αποδίδεται κυρίως στην εντυπωσιακή άνοδο των εσόδων από δωρεές και γονικές παροχές, που παρουσίασαν αύξηση άνω του 120% σε σχέση με πέρυσι, αγγίζοντας τα 72,4 εκατ. ευρώ από 32,8 εκατ. ευρώ το 2024.
Ανοδική πορεία κατέγραψαν τα έσοδα από φόρους κεφαλαίου κατά το επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2025, σύμφωνα με την Έκθεση Εξέλιξης Εσόδων Ιουλίου 2025 της ΑΑΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα της κατηγορίας ανήλθαν σε 151,85 εκατ. ευρώ, έναντι 136,96 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2024, σημειώνοντας αύξηση 10,9%.
Η σημαντική αυτή ενίσχυση αποδίδεται κυρίως στην εντυπωσιακή άνοδο των εσόδων από δωρεές και γονικές παροχές, που παρουσίασαν αύξηση άνω του 120% σε σχέση με πέρυσι, αγγίζοντας τα 72,4 εκατ. ευρώ από 32,8 εκατ. ευρώ το 2024. Αντίθετα, τα έσοδα από φόρους κληρονομιών μειώθηκαν αισθητά, φτάνοντας τα 77,3 εκατ. ευρώ έναντι 104,1 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος, καταγράφοντας πτώση περίπου 25,7%.
Η έκθεση επισημαίνει ότι η αντιστροφή αυτή των τάσεων αντανακλά τη στροφή των φορολογουμένων προς τις εν ζωή μεταβιβάσεις περιουσίας. Η σταθεροποίηση των αντικειμενικών αξιών και η διατήρηση του αφορολόγητου ορίου των 800.000 ευρώ ανά τέκνο συνέβαλαν καθοριστικά στην ενίσχυση των γονικών παροχών, ενθαρρύνοντας τις δηλώσεις στην ΑΑΔΕ. Παράλληλα, η αυξημένη ζήτηση στην αγορά ακινήτων, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, οδήγησε σε υψηλότερες αποτιμήσεις και κατ’ επέκταση σε αυξημένες εισπράξεις από φόρους μεταβίβασης.
Aν και οι φόροι κεφαλαίου αποτελούν μόλις το 0,4% των συνολικών φορολογικών εσόδων, η φετινή τους πορεία κινείται πάνω από τον στόχο κατά 12%, προσφέροντας έναν «θετικό αιφνιδιασμό» στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του επταμήνου. Εφόσον η τάση των δωρεών και γονικών παροχών συνεχιστεί, οι ετήσιες εισπράξεις εκτιμάται ότι θα αγγίξουν τα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας πενταετίας.
Καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων αναμένεται να έχουν και οι αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο, που θεσπίστηκαν με τον νόμο 5221/2025. Η μεταφορά της αρμοδιότητας έκδοσης κληρονομητηρίων από τα δικαστήρια στους δικηγόρους εκτιμάται ότι θα επιδράσει ουσιαστικά στα έσοδα από φόρους κληρονομιών, δωρεές και γονικές παροχές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις υπηρεσιακών στελεχών, βραχυπρόθεσμα προβλέπεται αύξηση των δηλώσεων και εισπράξεων, ενώ μεσοπρόθεσμα η επιτάχυνση των διαδικασιών μπορεί να αναδιαμορφώσει τη σχέση ανάμεσα στις κληρονομιές και τις εν ζωή μεταβιβάσεις.
Η ψηφιοποίηση και απλοποίηση των διαδικασιών μέσω της εμπλοκής των δικηγόρων έχει ήδη αποφέρει απτά αποτελέσματα: έως τα μέσα Ιουλίου 2025 είχαν εκδοθεί 5.169 κληρονομητήρια από δικηγόρους, γεγονός που καταδεικνύει αυξημένη κινητικότητα και απελευθέρωση υποθέσεων που παρέμεναν σε εκκρεμότητα. Η διευκόλυνση αυτή αναμένεται να αυξήσει τη ροή δηλώσεων φόρου κληρονομιάς, καθώς οι πολίτες αποκτούν ταχύτερα τα απαραίτητα έγγραφα για μεταβιβάσεις ακινήτων και τακτοποίηση φορολογικών εκκρεμοτήτων.
Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, η ευκολότερη διαδικασία ενδέχεται να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την τάση υπέρ των εν ζωή μεταβιβάσεων, καθώς μειώνει την αβεβαιότητα και αυξάνει τη διαφάνεια γύρω από το κόστος των φόρων. Έτσι, τα έσοδα από κληρονομιές ενδέχεται να συνεχίσουν την υποχώρησή τους, ενώ οι δωρεές και οι γονικές παροχές θα διατηρήσουν τη δυναμική τους.
