ΙΟΒΕ: Δύο σενάρια για την πορεία του κατασκευαστικού κλάδου
Το 2024 η συνολική αξία παραγωγής των Κατασκευών ανήλθε σε 15,7 δισ. ευρώ, υπερδιπλάσια σε σχέση με το 2020, ενώ η απασχόληση έφτασε στους 210 χιλιάδες εργαζόμενους.
Δύο διακριτά σενάρια για την πορεία του κατασκευαστικού κλάδου την επόμενη διετία παρουσιάζει στην τριμηνιαία του έκθεση το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), αποτυπώνοντας τόσο τη δυναμική που έχει αναπτύξει ο τομέας μετά το 2020, όσο και τους κινδύνους που ενδέχεται να περιορίσουν τη μελλοντική του ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το 2024 η συνολική αξία παραγωγής των Κατασκευών ανήλθε σε 15,7 δισ. ευρώ, υπερδιπλάσια σε σχέση με το 2020, ενώ η απασχόληση έφτασε στους 210 χιλιάδες εργαζόμενους. Ωστόσο, οι εξελίξεις στην οικοδομική δραστηριότητα και οι πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (Ν.Ο.Κ.) έχουν δημιουργήσει αβεβαιότητα για την πορεία του 2025–2026, οδηγώντας το ΙΟΒΕ στη διαμόρφωση δύο πιθανών εκδοχών για την αγορά.
Στο αισιόδοξο σενάριο, οι επιπτώσεις από τις αλλαγές στη νομοθεσία περιορίζονται και η οικοδομική δραστηριότητα επανέρχεται σε τροχιά ανάπτυξης μετά το 2025. Οι συνολικές επενδύσεις σε Κατασκευές αναμένεται να αυξηθούν στο 7,5% του ΑΕΠ το 2026, από 6,0% το 2024, με την αξία παραγωγής έργων υποδομής και κατοικιών να ξεπερνά τα 18 δισ. ευρώ. Η παραγωγή που σχετίζεται με τις κατοικίες εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί κατά 12% σε σχέση με το 2024, ενώ οι δραστηριότητες Αρχιτεκτόνων και Μηχανικών αναμένεται να προσεγγίσουν τα 4,3 δισ. ευρώ, από 3,7 δισ. ευρώ το προηγούμενο έτος.
Αντίθετα, στο απαισιόδοξο σενάριο, οι επιπτώσεις των θεσμικών αλλαγών στην ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα είναι βαθύτερες και πιο παρατεταμένες. Προβλέπεται μείωση των οικοδομικών αδειών κατά 40% το 2025 (σε όρους επιφάνειας), γεγονός που θα συμπαρασύρει την παραγωγή το 2026. Οι επενδύσεις σε κατοικίες περιορίζονται στο 2,4% του ΑΕΠ και συνολικά οι επενδύσεις σε Κατασκευές υποχωρούν στο 7,2% του ΑΕΠ. Η αξία παραγωγής των κατοικιών εκτιμάται στα 6 δισ. ευρώ, έναντι 6,9 δισ. ευρώ στο αισιόδοξο σενάριο, ενώ η συνολική αξία παραγωγής του κλάδου μειώνεται κατά 4,7%, στα 17,96 δισ. ευρώ. Παράλληλα, οι δραστηριότητες Αρχιτεκτόνων και Μηχανικών διαμορφώνονται στα 4,1 δισ. ευρώ, χαμηλότερα από το αισιόδοξο ενδεχόμενο.
Παρά τις διαφορετικές εκτιμήσεις, και στα δύο σενάρια το ΙΟΒΕ αναγνωρίζει θετικές προοπτικές για την κατασκευαστική δραστηριότητα, ιδίως στα έργα υποδομών που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης. Ωστόσο, η έγκαιρη εκτέλεση των έργων, η επάρκεια εργατικού δυναμικού, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση και η σταθερότητα του θεσμικού πλαισίου αποτελούν κρίσιμες προϋποθέσεις για τη διατήρηση της δυναμικής του κλάδου.
Το Ίδρυμα υπογραμμίζει ότι η περίοδος μετά το 2026 θα είναι καθοριστική: η ολοκλήρωση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης ενδέχεται να δημιουργήσει ένα προσωρινό «κενό» στη δραστηριότητα, το οποίο όμως μπορεί να αντισταθμιστεί από το απόθεμα έργων υποδομών ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ για την τετραετία 2027–2030.
Όπως σημειώνει το ΙΟΒΕ, η μελλοντική πορεία των Κατασκευών θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα αποκατάστασης της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, τη διατήρηση της επενδυτικής ορμής στα δημόσια έργα και την προσαρμογή του κλάδου στις τεχνολογικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις.
