Σενεγάλη. Κάθε μέρα αργά το απόγευμα που γυρίζουμε με το αυτοκίνητο στο ξενοδοχείο, την ώρα που ο ήλιος έχει αρχίσει να δύει και η ζέστη είναι κάπως πιο υποφερτή, περνάμε από μια μεγάλη αλάνα που τα παιδιά χρησιμοποιούν ως γήπεδο ποδοσφαίρου. Μαζεύονται εκεί και παίζουν με τις ώρες. Δεν ξέρω πόσο περπατούν κάθε φορά για να φτάσουν, μιας και όπου κι αν στρέψουμε το βλέμμα μας τριγύρω, δε φαίνονται πουθενά σπίτια στον ορίζοντα. Τα παιδιά, όμως, είναι εκεί κάθε μέρα, πιστά στο ραντεβού τους και είμαι σίγουρη πως αν σταματούσαμε και τα ρωτούσαμε, τα μισά τουλάχιστον από αυτά θα έλεγαν πως το όνειρό τους είναι να γίνουν διάσημοι ποδοσφαιριστές και να παίξουν σε κάποια μεγάλη ευρωπαϊκή ομάδα. Δε θέλουμε να διακόψουμε το παιχνίδι τους κι έτσι δεν τα ρωτάμε ποτέ, μα την ερώτηση αυτή την έχουμε κάνει σ’ άλλα παιδιά που συναντήσαμε στο ταξίδι μας.
Ναι, τα μισά θέλουν να γίνουν διάσημοι ποδοσφαιριστές. Είναι το όνειρό τους, γιατί τα παιδιά έχουν αυτή τη μαγική ικανότητα να πιστεύουν σ’ αυτό που οι ενήλικες απορρίπτουν συχνά ως ανέφικτο. Τα άλλα μισά ονειρεύονται μια καλή δουλειά, θέλουν να γίνουν δάσκαλοι ή γιατροί για να προσφέρουν στους συνανθρώπους τους, ενώ κάποια άλλα δεν μπορούν να φανταστούν μια διαφορετική πραγματικότητα από αυτή που ζουν κάθε μέρα κι αν τα ρωτήσεις για το μέλλον, αμέσως μαζεύονται, δεν ξέρουν τι να σου απαντήσουν.
Θυμάμαι τα λόγια του Yakhya, ενός 20χρονου νεαρού, που έχασε τον πατέρα του. Ζει δίπλα στη θάλασσα, σ’ ένα μικρό νησάκι, όπου νιώθει αποκομμένος απ’ τον υπόλοιπο κόσμο. Έχει πάει σχολείο, μα όσο κι αν άνοιξαν οι ορίζοντές του, οι ευκαιρίες δεν ανοίχτηκαν μπροστά του. Η θάλασσα δεν έχει τόσα ψάρια όσο παλιά για να τους ζήσει. Το νερό της θάλασσας εισχωρεί στα σπίτια και στα χωράφια τους, καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμά του. Η γη δεν καλλιεργείται εύκολα. Ο Yakhya, όπως και τόσοι άλλοι, θα ήθελε να γίνει καλός ποδοσφαιριστής και να φύγει μακριά… Σ’ αυτόν τον τόπο η ζωή είναι πραγματικά πολύ δύσκολη.
Έπειτα θυμάμαι τα λόγια ενός άλλου 20χρονου νεαρού, του Mamadou. Ο πατέρας τους τούς εγκατέλειψε όταν εκείνος και η αδερφή του ήταν μικροί και η μητέρα τους τούς μεγάλωσε με χίλιες δύο δυσκολίες για να μπορέσουν να πάνε σχολείο και «να μην τους λείψει τίποτα». Αυτό το «να μην τους λείψει τίποτα» ακούγεται ουτοπικό, γιατί εκεί που ζουν, η αλήθεια είναι πως οι ελλείψεις είναι πολλές: λείπουν τα σχολεία, λείπουν οι δάσκαλοι, λείπουν τα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας, λείπουν οι δουλειές. Το δικό του όνειρο είναι να κάνει τη μητέρα του μια μέρα ευτυχισμένη και περήφανη. Τη μητέρα του, που τόσα στερήθηκε για χάρη των παιδιών της. Ο Mamadou σκέφτηκε πολλές φορές να παρατήσει το σχολείο και να βρει μια δουλειά για να μην την επιβαρύνει, μα εκείνη δεν τον άφησε. Συμμετέχει στους Activista, την ομάδα νέων που έχει δημιουργήσει η ActionAid κι ελπίζει το πανεπιστήμιο να του δώσει τη μαγική ευκαιρία για μια καλύτερη ζωή.
Σενεγάλη, λοιπόν. Άλλη μια χώρα γεμάτη αντιθέσεις. Μπορείς να ταξιδέψεις ως εκεί, να μείνεις σ’ ένα ωραίο ξενοδοχείο, να θαυμάσεις τη φυσική ομορφιά του τόπου και να πεις πως βρίσκεσαι σ’ έναν επίγειο παράδεισο, από τον οποίο δε θα ήθελες ποτέ να φύγεις. Αν, όμως, τύχει και γνωρίσεις τη μη τουριστική πλευρά της χώρας, θα καταλάβεις τι σπρώχνει κάποιους ανθρώπους να ονειρεύονται τη Δύση και τι είναι αυτό που έχει κόψει από άλλους τα φτερά. Τα όνειρα θέλουν σκληρή δουλειά και ευκαιρίες για να γίνουν πραγματικότητα κι αυτές τις βάσεις προσπαθεί να θέσει η ActionAid μέσα από το έργο της: βελτιώνει τις συνθήκες διδασκαλίας στα σχολεία, δείχνει στους αγρότες και τους ψαράδες βιώσιμες μεθόδους καλλιέργειας και αλιείας, εκπαιδεύει τους κατοίκους και κυρίως τις γυναίκες σε άλλες βιοποριστικές δραστηριότητες, εργάζεται για την εξάλειψη της ενδοοικογενειακής βίας και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή, ενώνοντας τη φωνή της με τη φωνή άλλων οργανώσεων, αλλά και απλών πολιτών. Για να μπορούν όλα τα παιδιά να κάνουν όνειρα, αλλά να τους δίνονται και οι ευκαιρίες να τα πραγματοποιήσουν.
