Λαμβάνει η Άγκυρα; O Μητσοτάκης δείχνει την Χάγη για δεύτερη φορά
Μέσα σε μία παράγραφο, στον διάλογο που είχε με τον καθηγητή Ιστορίας του πανεπιστημίου Στάνφορντ, Νιλ Φέργκιουσον (Διεθνές Φόρουμ Δελφών), ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατύπωσε ξεκάθαρα τη θέση του σε σχέση με την προοπτική ανακήρυξης ΑΟΖ και την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, μερικά 24ωρα μετά την συμφωνία για οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών στην οποία κατέληξαν από κοινού Ελλάδα και Ιταλία.
«Είμαστε πάντοτε ανοιχτοί σε διάλογο με την Τουρκία, στο ζήτημα που έχουμε στο τραπέζι και είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μας. Μπορούμε να συζητήσουμε έντιμα κι αν τελικά συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε, υπάρχουν πάντα τρόποι να μεταφέρουμε το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο, στη Χάγη, ύστερα από κοινή συμφωνία για το πώς μπορούμε να λύσουμε αυτό το ζήτημα, αλλά πάντα με απόλυτο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Δεν είναι η εποχή για τη διπλωματία των κανονιοφόρων, αυτού του τύπου η λογική ανήκει σε άλλους αιώνες», είπε ο πρωθυπουργός.
Η «ατάκα» του Κυριάκου Μητσοτάκη έγινε μέσα σε λίγες ώρες μία από τις πρώτες ειδήσεις στις σημαντικότερες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες της Τουρκίας. Το κρατικό πρακτορείο Anadolu και η αγγλόφωνη ηλεκτρονική έκδοση της Hurriyet έκαναν τίτλο την ίδια φράση του Έλληνα πρωθυπουργού: «Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με την Τουρκία για τα θαλάσσια σύνορα».
Σύμπτωση;
Μόνο για τους αφελείς. Η Άγκυρα προφανώς καταγράφει και αποκωδικοποιεί, κάθε μήνυμα σχετικά με τις ελληνικές προθέσεις για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών. Η Τουρκία αιφνιδιάστηκε το 2003, όταν Κύπρος και Αίγυπτος ανακοίνωσαν ότι κατέληξαν σε συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ στη Μεσόγειο και αγωνίστηκε στη συνέχεια για να μπλοκάρει τις προσπάθειες που κατέβαλε η Ελλάδα στην ίδια κατεύθυνση. Η Άγκυρα άνοιξε τα χαρτιά της το Νοέμβριο του 2019, υπογράφοντας μνημόνιο συμφωνίας για οριοθέτηση ΑΟΖ με την κυβέρνηση της Λιβύης. Είναι μία κίνηση, η νομιμότητα της οποίας αμφισβητείται ευθέως από τις περισσότερες χώρες της περιοχής, με αποτέλεσμα να μην παράγει έννομο αποτέλεσμα.
Η απάντηση της Αθήνας ήρθε έξι μήνες αργότερα και ήταν ηχηρή. Η συμφωνία είναι νομικά ισχυρή, οριοθετεί ταυτόχρονα ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα και πιστοποιεί το ενδιαφέρον της Ευρώπης για τη διευθέτηση των δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Επιπλέον: Η χρήση της μέσης γραμμής με μικρές προσαρμογές (median line with mutually agreed minor adjustments) δημιουργεί νομικό προηγούμενο και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό όπλο - επιχείρημα για την Ελλάδα.
Οι δύο πυλώνες της ελληνικής πολιτικής
Χωρίς να δικαιολογούνται πανηγυρισμοί ή βιαστικά συμπεράσματα σε μία σκληρή διπλωματική παρτίδα που θα συνεχιστεί για αρκετά χρόνια ακόμα - εκτός συγκλονιστικού απροόπτου - διαμορφώνεται πάντως μία νέα, ενδιαφέρουσα εικόνα. Η Αθήνα κινείται σε δύο επίπεδα ταυτόχρονα και αυτό συνιστά στην πράξη χάραξη νέας πολιτικής:
- Νομικά, χτίζει τη θέση της όλο και περισσότερο, οικοδομώντας συμμαχίες και πλαίσιο συνεργασιών, όπου οι έχοντες συμφέρον (stake holders) είναι σημαντικοί και διαθέτουν ερείσματα. Αυτό εξελίσσεται σε πλεονέκτημα, καθώς η Τουρκία δεν έχει βρει αντίστοιχα «συμπαίκτες» - πλην του σαθρού καθεστώτος της Λιβύης.
- Απέναντι στην μονομερή προκλητική στάση της Άγκυρας, που εκδηλώνεται με αμφισβητούμενες νομικές ενέργειες και με τη «λογική των κανονιοφόρων» (για να χρησιμοποιήσουμε μία έκφραση που και ο Μητσοτάκης χρησιμοποίησε στην δημόσια παρέμβασή του) μοιάζει πολύ πιθανότερο να ακούσει με προσοχή η διεθνής κοινότητα, η Ευρώπη, η Αμερική, η Ρωσία και η Κίνα, το μήνυμα: Ας κουβεντιάσουμε σοβαρά, Ταγίπ, και αν δεν τα βρούμε ας πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για να οριοθετήσουμε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.
Επόμενη ερώτηση: Θα πιάσει το μπαλάκι ο Ερντογάν ή όχι, και πότε;
