Οικονομικά της Εργασίας: Η Κέλτικη Τίγρη
Τα Οικονομικά της Εργασίας αποτελούν εξαιρετικά ενδιαφέρον κλάδο της οικονομικής επιστήμης, καθώς με τη μελέτη τους, την προσαρμογή και ανάλυση δεικτών, μπορούμε να εξάγουμε εξαιρετικά χρήσιμα συμπεράσματα για τα δεδομένα και τις τάσεις που υφίστανται ανά τον κόσμο. Μια από τις πιο ελκυστικές περιπτώσεις χωρών είναι αδιαμφισβήτητα αυτή της Ιρλανδίας, η οικονομία της οποίας έχει γίνει αντικείμενο μελέτης από πολλούς σπουδαίους οικονομολόγους, όπως για παράδειγμα ο νομπελίστας Paul Krugman. Με την παρακάτω έρευνά μας, στοχεύουμε στην ανάλυση δεικτών όπως αυτοί του μέσου ετήσιου μισθού, του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών, του ποσοστού ανεργίας αλλά και στη σύγκριση της προσαρμογής της ιρλανδικής αγοράς εργασίας με την ελληνική.
Η οικονομία της Ιρλανδίας σε στατιστικά
Η οικονομία της μικρής σε έκταση Ιρλανδίας, των σχεδόν πέντε εκατομμυρίων κατοίκων, παρουσιάζει αξιοπρόσεκτα στοιχεία. Το ΑΕΠ της για το 2018 ανήλθε στα 324 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το κατα κεφαλήν μέγεθος σχεδόν στις 67 χιλιάδες ευρώ, κατατάσσοντάς την δεύτερη στην σχετική ευρωπαϊκή λίστα, πίσω μόνο από το Λουξεμβούργο.
Η χώρα στηρίζεται κυρίως στη βιομηχανία φαρμάκων της, στις επιχειρηματικές αλλά και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες της, με τους τομείς του φαγητού και τυο ποτού, των ιατρικών συσκευών αλλά και των υπηρεσιών Η/Υ να βρίσκονται επίσης σε υψηλό επίπεδο.
Ο σπουδαίος Paul Krugman έχει εκφράσει φυσικά τις αμφιβολίες του για το πόσο αυτά τα μεγέθη είναι αληθινά, καθώς έχει τονίσει πως η ιδιαίτερα μικρή φορολόγηση των επιχειρήσεων, της τάξεως του 12,5%, δίνει κίνητρο σε μεγάλες πολυεθνικές όπως η Apple και η Facebook να μεταφέρουν εικονικά την έδρα τους στη χώρα, καταφέρνοντας έτσι να φοροδιαφύγουν με έμμεσο τρόπο, αυξάνοντας μεν το ΑΕΠ της Ιρλανδίας, χωρίς όμως να αντικατοπτρίζεται σε κάποιον άλλο δείκτη (όπως για παράδειγμα σε αυτόν του μέσου ετήσιου μισθού) μια τέτοια αύξηση. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε ως Leprechaun economics.
Πραγματικός κατώτατος μισθός
Ο κατώτατος μισθός θεσμοθετήθηκε το 2000 στην Ιρλανδία. Από το δεύτερο εξάμηνο του 2007 ως και το 2015 έμεινε ονομαστικά σταθερός ενώ έκτοτε αυξάνεται συνεχώς. Για το 2016, το επίπεδό του ήταν στα 9,80 ευρώ την ώρα και προβλέπεται περαιτέρω αύξηση για το 2020 στα 10,10 ευρώ την ώρα. Τα μεγέθη αυτά φαντάζουν υψηλά για την ελληνική οικονομία. Αντίθετα, στην Ιρλανδία, το όριο του μισθού επιβίωσης είναι λίγο πιο κάτω από τα 13 ευρώ την ώρα, με το ενοίκιο ενός σπιτιού να ορίζεται περίπου στα 1750 ευρώ μηνιαίως.
Μέσος ετήσιος μισθός
Κατ′ αρχάς, σε όλη τη διάρκεια της οικονομικής ακμής που βίωσε η Κελτική Τίγρη μέχρι να πληγεί από την οικονομική κρίση, το μέγεθος του μέσου ετήσιου μισθού είχε προκυκλική πορεία με το ΑΕΠ της. Στα χρόνια της κρίσης, ενώ περιμένουμε κατάρρευση αυτού του μεγέθους, η πτώση είναι ελάχιστη και αντιμετωπίζεται γρήγορα. Κάτι ακόμη πιο αξιοπερίεργο είναι το ότι στα χρόνια της ανάκαμψης, με το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 90%, ο μέσος μισθός μένει σταθερός, δικαιώνοντας τον Krugman και την ανάλυσή του σχετικά με τα Leprechaun economics.
Ποσοστό εργαζομένων
Μπορούμε αρχικά να παρατηρήσουμε ότι το ποσοστό εργαζομένων μέχρι και το 2007 είχε αυξητική τάση, γεγονός που καθρεφτίζει την ανοδική οικονομική πορεία της Ιρλανδίας, μιας χώρας που από το 1990 μέχρι το 2017 είχε καταφέρει να υπερτετραπλασιάσει το ΑΕΠ της και να αγγίξει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 6 με 7% το χρόνο. Εκτός των άλλων, η Ιρλανδία προ κρίσης ήταν πόλος έλξης τόσο των παλιννοστούντων Ιρλανδών που είχαν εγκαταλείψει τη χώρα τη δεκαετία του 80 αλλά και πολλών Ευρωπαίων.
Προφανώς ούτε η Ιρλανδία γλίτωσε από την κρίση του 2008 με αποτέλεσμα να χαθούν πάνω από 200.000 θέσεις εργασίας, κατάφερε όμως σχετικά γρήγορα να ξεπεράσει την ύφεση και να πλησιάσει τα προ κρίσης επίπεδα.
Εργατικό δυναμικό: Ποσοστό συμμετοχής πληθυσμού
Φυσικά, η οικονομική ανάπτυξη μεταφράζεται και ως ενισχυμένα ποσοστά συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό αφού όλο και περισσότεροι ενθαρρύνονται να εργαστούν, παρόλα αυτά παρατηρούμε μια αρκετά μεγάλη απόκλιση της τάξης του 30% μεταξύ ανδρών και γυναικών στις αρχές της δεκαετίας του 90.
Αφενός, οι γοργοί ρυθμοί ανάπτυξης και οι φιλελεύθερες πολιτικές που υιοθετήθηκαν από την Κυβέρνηση και αφετέρου, οι νόμοι που ψηφίστηκαν όπως το Employment Equality Act το 1998 κατάφεραν να εξισώσουν τους όρους με τους οποίους εργάζονται άνδρες και γυναίκες, εξασφαλίζοντας ίσους μισθούς, βελτιωμένες συνθήκες εργασίας για άτομα με αναπηρία, προστατεύοντας πληρέστερα τις γυναίκες που βρίσκονται σε άδεια μητρότητας και απαγορεύοντας κάθε είδους διάκριση. Κάπως έτσι, γεφυρώθηκε το χάσμα και μαζί με τη βοήθεια προγραμμάτων όπως το Pathways to Work ελαττώθηκαν οι τριβές στην αγορά εργασίας.
Ο λόγος που δεν έχουμε παρατηρήσει απόλυτη σύγκλιση οφείλεται στις υψηλές τιμές των υπηρεσιών παιδικής φροντίδας με τα νοικοκυρία να ξοδεύουν το 1/5 του εισοδήματός τους σε αυτές.
Ποσοστό ανεργίας
Φτάνουμε ίσως στον πιο σπουδαίο δείκτη, το ποσοστό ανεργίας το οποίο και μπορεί να συνοψίσει όλες τις σημαντικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας της Ιρλανδίας.
Μέχρι την δεκαετία του 80 η Ιρλανδική οικονομία είχε κακές επιδόσεις. Από τη δεκαετία του 90 και μετά όμως ξεκινάει η ραγδαία αύξηση του εισοδήματος της χώρας κατι που οφείλεται σε εξωγενείς αλλά και ενδογενείς παράγοντες, συντελώντας στην εξαφάνιση της ανεργίας προ κρίσης.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στην περίοδο της ύφεσης, κύριοι πληγέντες υπήρξαν οι άνδρες για τους οποίους η ανεργία έφτασε στο 18% και σχετίζεται με την κατάρρευση του κατασκευαστικού τομέα. Οι γυναίκες από την άλλη, στελέχωναν ως επί το πλείστον θέσεις στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης στον δημόσιο τομέα, με αποτέλεσμα να μην χτυπηθούν τόσο έντονα.
Μακροχρόνια άνεργοι
Tο μεγαλύτερο στοίχημα για την οικονομία της Ιρλανδίας είναι η επανένταξη στην αγορά εργασίας των μακροχρόνια ανέργων. Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε πριν 2 εβδομαδες από την επίσημη στατιστική αρχή της Ιρλανδίας δείχνει ότι το 40% των ανέργων είναι άπραγοι πάνω από 1 χρόνο με την πλειοψηφία αυτών να είναι μεσήλικες και ηλικιωμένοι.
Η κυβέρνηση της χώρας όμως προσπαθεί να δώσει ένα οριστικό χτύπημα στην ανεργία μέσω των Employment Activation Programs όπως το Job Path και το Intreo.
Σύγκριση ποσοστού ανεργίας Ελλάδας & Ιρλανδίας
Κρατήσαμε για το τέλος την σύγκριση των ποσοστών ανεργίας μεταξύ Ελλάδας και Ιρλανδίας. Σύγκριση η οποία παρουσιάζει ομοιότητες μιας και οι δύο χώρες μπήκαν σε μνημόνιο. Η Ελλάδα το Μάιο του 2010 με την Ιρλανδία να ακολουθεί το Νοέμβριο του ίδιου έτους. Από την μία, η Ιρλανδία κατάφερε να βγει από το μνημόνιο το 2013 ενώ η χώρα μας καθυστέρησε πέντε ακόμα έτη, βγαίνοντας το 2018.
Η γρήγορη ανάκαμψη της Ιρλανδίας οφείλεται τόσο στον λαό της ο οποίος προσαρμόστηκε γρήγορα. Συν τοις άλλοις, οι διεθνείς επενδυτές πίστεψαν ότι οι Ιρλανδοί θα κάνουν σχεδόν τα πάντα για να παραμείνουν αξιόπιστοι, και ως εκ τούτου θα πάρουν τα χρήματά τους σε κάποιο βαθμό.
Ακόμη και κατά τα χειρότερα χρόνια της οικονομικής κρίσης, η Ιρλανδία προσέλκυσε περισσότερες θέσεις εργασίας ανά κάτοικο μέσω των άμεσων ξένων επενδύσεων από οποιαδήποτε άλλη οικονομία. Αυτή η εξωτερική «ώθηση» λειτούργησε ως καταλύτης, ενώ η αναξιόπιστη Ελλάδα με την κακή ποιότητα θεσμών, δε κατάφερε να προσελκύσει επενδύσεις.
