ΙΟΒΕ: Σταθερή η ανάπτυξη - Ανησυχίες για επενδύσεις και εξωτερικό περιβάλλον
Το ΙΟΒΕ διατηρεί την πρόβλεψή του για ανάπτυξη 2,2% στο σύνολο του 2025.
Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να καταγράφει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αν και εμφανίζει ενδείξεις επιβράδυνσης και διαφοροποίησης στους επιμέρους τομείς, όπως καταδεικνύει η δεύτερη Τριμηνιαία Έκθεση για το 2025 που παρουσίασε σήμερα το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Οι αναλυτές του ΙΟΒΕ τονίζουν ότι, παρότι η συνολική εικόνα παραμένει θετική, η ελληνική οικονομία καλείται να ανταποκριθεί σε ένα πολυσύνθετο διεθνές περιβάλλον αβεβαιότητας, αλλά και να ενισχύσει δομικά χαρακτηριστικά που θα στηρίξουν βιώσιμη μεγέθυνση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, η ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο του 2025 διαμορφώθηκε στο 2,2% σε ετήσια βάση, υποχωρώντας ελαφρώς από το 2,5% του τέταρτου τριμήνου του 2024. Η εικόνα αυτή αποδίδεται κυρίως στην ενίσχυση της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης (+1,9% και +0,7% αντίστοιχα), αλλά και στη συρρίκνωση των πάγιων επενδύσεων κατά 3,2%, σε σύγκριση με ισχυρή άνοδο 7,6% το προηγούμενο τρίμηνο. Σημαντική υπήρξε η συμβολή της αύξησης των αποθεμάτων στην τελική επενδυτική εικόνα, οδηγώντας σε συνολική αύξηση επενδύσεων κατά 4,1%. Στο εξωτερικό ισοζύγιο, οι εξαγωγές διατηρήθηκαν ανθεκτικές, με άνοδο 2,2%, όμως δεν κατάφεραν να υπερκαλύψουν την παράλληλη αύξηση των εισαγωγών (2,4%).
Το ΙΟΒΕ διατηρεί την πρόβλεψή του για ανάπτυξη 2,2% στο σύνολο του 2025, με τη δυναμική να αναμένεται να στηριχθεί κυρίως στις πάγιες επενδύσεις, οι οποίες εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 5,0%, παρά την αρνητική εκκίνηση του έτους. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 1,8%, ενώ η δημόσια κατανάλωση θα παραμείνει θετική στο 1,2%. Το εξωτερικό έλλειμμα προβλέπεται να διευρυνθεί οριακά, καθώς η αύξηση των εισαγωγών (1,6%) αναμένεται να υπερκεράσει την αντίστοιχη των εξαγωγών (1,5%).
Για το 2026, το ΙΟΒΕ προβλέπει ήπια επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης στο 2,4%. Η κατανάλωση αναμένεται να διατηρήσει την αναπτυξιακή της συμβολή, ωστόσο η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται να περιοριστεί στο 1,0%, ενώ η δημόσια θα παραμείνει σταθερή στο 1,2%.
Εντυπωσιακή αναμένεται η ανάκαμψη των πάγιων επενδύσεων με εκτιμώμενη αύξηση 9,0%, επωφελούμενες από την επιτάχυνση υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης και το ευνοϊκότερο κόστος χρήματος. Ωστόσο, το εξωτερικό έλλειμμα αναμένεται να παραμείνει ή και να επιδεινωθεί, λόγω της παρατεταμένης διεθνούς αβεβαιότητας που επηρεάζει τόσο τις εξαγωγές (πρόβλεψη +2,9%) όσο και τις εισαγωγές (πρόβλεψη +3,1%).
Ισχυρή ήταν η εικόνα των δημοσιονομικών μεγεθών στο πρώτο πεντάμηνο του 2025. Καταγράφηκε πλεόνασμα €1,875 δισ., που αντιστοιχεί στο 0,8% του ΑΕΠ, και πρωτογενές πλεόνασμα €5,343 δισ. (2,2% του ΑΕΠ), στοιχεία που υπερβαίνουν τους στόχους αλλά αντανακλούν κυρίως καθυστερήσεις δαπανών. Στο σύνολο του 2024, η γενική κυβέρνηση παρουσίασε δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,3% του ΑΕΠ και πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%, ενώ το δημόσιο χρέος μειώθηκε σε απόλυτα μεγέθη και ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 153,6%.
Η ανεργία στο πρώτο τρίμηνο του 2025 μειώθηκε στο 10,4% από 12,1% ένα έτος πριν, με ισχυρή επίδοση στους κλάδους του εμπορίου, της εκπαίδευσης και των επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Παρά τη βελτίωση της απασχόλησης, η συμμετοχή στην εργασία μειώθηκε οριακά, ενώ το μισθολογικό κόστος αυξήθηκε. Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι το ποσοστό ανεργίας θα διαμορφωθεί στο 9,3% το 2025 και στο 9,0% το 2026, με την περαιτέρω μείωσή του να απαιτεί μεταρρυθμίσεις για τη μείωση της διαρθρωτικής ανεργίας.
Σε ό,τι αφορά τις τιμές, ο πληθωρισμός (ΓΔΤΚ) το πρώτο εξάμηνο του 2025 διαμορφώθηκε στο 2,5%, ενώ ο εναρμονισμένος δείκτης (ΕνΔΤΚ) στο 3,1%. Οι πιέσεις εντοπίζονται κυρίως στις υπηρεσίες, λόγω αυξημένης εγχώριας ζήτησης. Το ΙΟΒΕ προβλέπει ήπια άνοδο τιμών με πληθωρισμό στο 2,8% το 2025 και 2,3% το 2026, υπό την προϋπόθεση σταθερότητας στο εξωτερικό περιβάλλον.
Στο τραπεζικό σύστημα, η εικόνα παραμένει μικτή. Συνεχίζεται η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις και η ανάκαμψη της ζήτησης δανείων, ενώ οι ιδιωτικές καταθέσεις αυξάνονται ήπια. Το κόστος δανεισμού αποκλιμακώνεται, ωστόσο το περιθώριο επιτοκίου διατηρείται υψηλό. Από την άλλη, η υψηλή έκθεση των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα και το υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων εκτός ισολογισμών δημιουργούν εστίες κινδύνου. Η έγκαιρη αξιοποίηση του δανειακού σκέλους του Σχεδίου Ανάκαμψης θεωρείται κρίσιμη ευκαιρία για τη χρηματοδότηση επενδύσεων.
Κατά την παρουσίαση της έκθεσης, ο Πρόεδρος του ΙΟΒΕ, Γιάννης Ρέτσος, τόνισε ότι η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται, με σημαντική στήριξη από τον τουρισμό και τη βιομηχανία, ωστόσο χρειάζονται ενισχύσεις στις υποδομές ώστε να διατηρηθεί η αναπτυξιακή δυναμική. Από την πλευρά του, ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας, αναφέρθηκε στη σημασία των επενδύσεων και του ανθρώπινου κεφαλαίου για τη διατήρηση της μακροχρόνιας αναπτυξιακής τροχιάς. Παράλληλα, ανέδειξε τις διεθνείς προκλήσεις που συνθέτουν ένα ασταθές εξωτερικό περιβάλλον, επισημαίνοντας ότι οι πληθωριστικές πιέσεις, η γεωπολιτική ένταση και οι αβεβαιότητες στη νομισματική πολιτική αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις για επενδύσεις και ανάπτυξη.
