Συμπεράσματα και προοπτικές μετά την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί
Αν και αναμενόμενη, η απόφαση προκάλεσε ένα μούδιασμα και στον δυτικό κόσμο και πολύ περισσότερο στην Ελλάδα, τουλάχιστον στην κοινή γνώμη. Ο Ερντογάν υπέγραψε το διάταγμα για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Ας δούμε όμως τα πράγματα χωρίς μελοδραματισμούς.
Τι ακριβώς συνέβη. Με την απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας ακυρώνεται ο αποκλειστικός χαρακτήρας του μουσείου για την Αγία Σοφία. Παραμένει λοιπόν μνημείο το οποίο μπορεί με προεδρικό διάταγμα, το οποίο υπεγράφη ακαριαία από τον Ερντογάν, να λειτουργήσει και ως χώρος προσευχής.
Μερικά συμπεράσματα: Ο Ερντογάν με την κίνηση αυτή αποδομεί πρωτίστως το κεμαλικό κράτος και αυτό όχι μόνο σε επίπεδο αξιωματούχων αλλά και σε επίπεδο προεδρικών διαταγμάτων. Με λίγα λόγια ξηλώνει τις δομές του κεμαλικού κράτους και είναι σίγουρο πως θα ακολουθήσουν και άλλες αποφάσεις που θα ξαφνιάσουν και θα αφορούν γενικότερα την τουρκική κοινωνία. Άρα ο Ερντογάν θέλει να γίνει Κεμάλ στη θέση του Κεμάλ. Επίσης καλό είναι να μην παρασυρόμαστε σε μανιχαϊκές προσεγγίσεις όπως οι καλοί κεμαλιστές και οι κακοί ισλαμιστές. Η ιστορία έχει δείξει πως οι Κεμαλικοί συμπεριφέρθηκαν στο χριστιανικό στοιχείο και με ποιο τρόπο οικοδομήθηκε το νέο τουρκικό κράτος.
Διαβάστε επίσης:
Η Αγια-Σοφιά και η επιχείρηση: «Αποδόμηση του Κεμάλ Ατατούρκ» από το νέο Σουλτάνο
Επίσης, ο Ερντογάν, αυτομάτως εκτός από σουλτάνος γίνεται και χαλίφης, άτυπος μεν αλλά χαλίφης. Με την απόφαση για την Αγία Σοφίαενεργοποιεί τον τρίτο πυλώνα του Ισλάμ και προσπαθεί να την φέρει στο ίδιο επίπεδο μετά την Μέκκα και το τέμενος του Αλ Ακσά. Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται. Ο Ερντογάν θέλει να κάνει την Αγία Σοφία και την Κωνσταντινούπολη κέντρο του Ισλάμ. Γι΄αυτό το λόγο θέλει και να την μετονομάσει από Ινσταμπούλ σε Ισλαμπόλ, όπως την αποκαλούσαν οι Οθωμανοί τον 17ο αιώνα. Η ονομασία Ισλαμπόλ σημαίνει εκεί που το Ισλάμ αφθονεί. Ωστόσο κάτι τέτοιο ακόμη και στην ισλαμιστική αντίληψη είναι δονκιχωτικό.
Διαβάστε επίσης: Η Αγία Σοφία και το σχέδιο του Ερντογάν για έλεγχο των Μουσουλμάνων
Ο Ερντογάν έστειλε ένα μήνυμα στη Δύση και στους γείτονές του, ενώ με αυτό τον τρόπο κερδίζει και τους ακραίους του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, του επικεφαλής του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), το οποίο συνεργάζεται με το AKP . Να υπενθυμίσουμε ότι φέτος στην επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, δήλωσε μεταξύ άλλων «Τα παιδιά των Τούρκων μουσουλμάνων θα κάνουν κομματάκια τα παιδιά του Βυζαντίου σε όλα τα μέτωπα και όλα τα επίπεδα».
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις η κινήσεις του Ερντογάν σχετικά με την Αγία Σοφία του εκτόξευσαν τη δημοτικότητα και φέρεται σύμφωνα με πληροφορίες πως πήρε με το μέρος του ακόμη και Κούρδους μουσουλμάνους.
Επίσης ο Ερντογάν εργαλειοποιεί την Αγία Σοφία και αποκτά ένα διαπραγματευτικό χαρτί για τις συναλλαγές του, το αλισβερίσι του, με τους δυτικούς χριστιανούς ή και τους Ρώσους ορθοδόξους. Η Αγία Σοφία τίθεται λοιπόν στη χρηστική υπηρεσία του πολιτικού του οράματος του καθώς βλέπει τον εαυτό του ως τον «μεγάλο ηγεμόνα» .
Ας επανέλθουμε στα πρακτικά και όχι μόνο για την Αγία Σοφία. Η επίμαχη απόφαση δεν αποστερεί την είσοδο σε μη μουσουλμάνους οι οποίοι θα μπορούν συγκεκριμένες ώρες να την επισκέπτονται. Με αυτόν τον τρόπο ο Ερντογάν θέλει να κάνει μια επίδειξη ανεκτικότητας στη Δύση. Φυσικά ελπίζουμε στη μη πρακτική εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος κατά αντιστοιχία του Καριγιέ Τζαμί (Μονή της Χώρας). Ωστόσο μπορεί να υπάρχει και μια θετική προοπτική.
Σύμφωνα με τον ισλαμολόγο, Οθωμανολόγο και δικηγόρο, τον Δρ.Δημήτρη Σταθακόπουλο, τόσο η Η Unesco όσο και οι Τούρκοι Πολίτες χριστιανοί θα μπορούσαν να έχουν παρέμβει στη δίκη από το 2016. Όμως δεν παρενέβησαν ούτε στις 2 Ιουλίου του 2020 όταν η υπόθεση πήγε στο ΣτΕ με αποτέλεσμα να χάσουν το δικαίωμα. Όμως σύμφωνα με τον κ. Σταθακόπουλο διαφαίνεται μια προοπτική.
Πιο ειδικά, θα μπορούσε άμεσα στο μέλλον Τούρκος πολίτης Χριστιανός να ζητήσει για λόγους ατομικών δικαιωμάτων και ισότητας, όπως ορίζει και το τουρκικό Σύνταγμα, να λειτουργεί η Αγία Σοφία και ως χριστιανικός ναός σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, δεδομένου ότι το Σύνταγμα της γειτονικής μας χώρας δεν ορίζει κυρίαρχη θρησκεία. Επίσης η προσευχή και των χριστιανών είναι αναλογικό ατομικό δικαίωμα ισοπολιτείας και ενώπιον διεθνών δικαστηρίων, αφού η αγιά Σοφιά, πριν γίνει Τζαμί το 1453, οικοδομήθηκε το 537 μ.Χ και λειτούργησε ως Χριστιανικός Ορθόδοξος ναός (και Καθολικός στο διάστημα1204–1261). Άρα εάν δεν υπάρξει δικαίωση στα τουρκικά δικαστήρια υπάρχει πάντα η δυνατότητα προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι ο Ερντογάν θα παραμείνει στην εξουσία καθώς θεωρείται βέβαιο ότι η οποιαδήποτε αλλαγή ηγεσίας στην Τουρκία θα επαναφέρει το παλιό καθεστώς για την Αγία Σοφία. Όμως μέχρι τότε πολλά μπορούν να συμβούν καθώς το όνειρο του Ερντογάν για μια νέα ισλαμική αυτοκρατορία μπορεί ανά πάσα στιγμή να μετατραπεί σε εφιάλτη, αρκεί η Διεθνής Κοινότητα να αντιληφθεί ότι η πολιτική του κατευνασμού το μόνο που κάνει είναι να αποθρασύνει ακόμη περισσότερο τον Τούρκο ηγέτη. Βέβαια ας μην απορήσει κανείς εάν τελικά του βάλουν φρένο άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα η Αίγυπτος, η οποία βλέπει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους να ξανάρχονται στο προσκήνιο με τη συνδρομή πάντα της Τουρκίας του Ερντογάν και την εμπλοκή του στη Λιβύη.
Όσον αφορά την Ελλάδα τα μηνύματα εδώ και καιρό είναι πολλά, αλλά χρόνια τώρα ένα κυρίαρχο μήνυμα που φαίνεται πως δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψιν είναι ότι η Τουρκία μέσω τετελεσμένων και εκμεταλλευόμενη τα λάθη άλλων, παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο αδιαφορώντας για τις συνέπειες και στη συνέχεια το φέρνει στα μέτρα της όπως έχει κάνει για παράδειγμα στην Κύπρο ή στο Αφρίν της Συρίας.
Η απόφαση του επιθετικού, αναθεωρητικού, παράνομου και απειλητικού Ερντογάν, δίνει ένα προβάδισμα στην Ελλάδα η οποία υπό αυτές τις περιστάσεις δεν έχει κανένα λόγο να συναινέσει σε πιέσεις για να συνομιλήσει μαζί του. Δίνεται μια τεράστια ευκαιρία για τη χώρα μας προκειμένου να ξεδιπλώσει μια «επιθετική» πολιτισμική επίθεση με θεμιτά και νόμιμα μέσα και να προχωρήσει σε μια διπλωματία έξυπνης ισχύος που θα φωτίσει αυτή τη βέβηλη πράξη και κατά προέκταση όλη την αναθεωρητική πολιτική του.
