Η Ευρώπη αναζητά ενιαίο σύστημα για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές - Πρόσκομμα τα 28 διαφορετικά αποθετήρια τίτλων
Κάθε χώρα της ΕΕ ακολουθεί τους δικούς της κανόνες για τους τίτλους και τη φορολογία, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να περιορίζονται κυρίως σε τίτλους που είναι καταχωρισμένοι στο δικό τους εθνικό αποθετήριο
Η Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια στην προσπάθεια να ενοποιήσει τις χρηματοπιστωτικές της αγορές. Ένα από τα μεγαλύτερα είναι ο κατακερματισμένος τρόπος με τον οποίο γίνεται ο διακανονισμός των συναλλαγών σε τίτλους. Σήμερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργούν 28 κεντρικά αποθετήρια τίτλων, τα λεγόμενα CSDs, όταν στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει μόνο ένα. Κάθε χώρα ακολουθεί τους δικούς της κανόνες για τους τίτλους και τη φορολογία, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να περιορίζονται κυρίως σε τίτλους που είναι καταχωρισμένοι στο δικό τους εθνικό αποθετήριο. Αυτό περιπλέκει τις συναλλαγές, μειώνει τις επιλογές των επενδυτών και περιορίζει τη ρευστότητα στις αγορές.
Η κατάσταση αυτή θεωρείται τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξη και ενοποίηση των κεφαλαιαγορών στην Ευρώπη. Η ρευστότητα είναι ζωτικής σημασίας, γιατί βοηθά τις αγορές να λειτουργούν ομαλά, διευκολύνει την άντληση κεφαλαίων και ενισχύει τη σταθερότητα του συστήματος. Για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει το ζήτημα στην ατζέντα της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων.
Μια προσπάθεια για να λυθεί το πρόβλημα ήταν η δημιουργία της πλατφόρμας Target2-Securities από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η πλατφόρμα αυτή επιτρέπει στα εθνικά αποθετήρια να συνδέονται και να εκκαθαρίζουν συναλλαγές σε κεντρικό επίπεδο. Όμως, οι συναλλαγές εξακολουθούν να περνούν μέσα από σύνθετα δίκτυα διασυνδέσεων, κάτι που μειώνει την αποτελεσματικότητα. Πρόσφατες προτάσεις μιλούν για αναβάθμιση του συστήματος ώστε να λειτουργεί ως κεντρικό αποθετήριο για όλη την Ευρώπη. Αυτό, ωστόσο, θα απαιτούσε σημαντική σύγκλιση στους νόμους που αφορούν τα δικαιώματα των μετόχων και το πτωχευτικό δίκαιο, τομείς όπου οι διαφορές μεταξύ κρατών παραμένουν μεγάλες.
Παράλληλα, όλο και περισσότεροι στρέφονται στην ιδέα χρήσης της τεχνολογίας κατανεμημένων λογιστικών βιβλίων, γνωστής και ως DLT (Distributed Ledger Technology), δηλαδή «Τεχνολογία Κατανεμημένων Λογιστικών Βιβλίων».
Με πιο απλά λόγια, πρόκειται για μια ψηφιακή βάση δεδομένων που δεν τηρείται από έναν μόνο φορέα, αλλά είναι μοιρασμένη σε πολλά σημεία ταυτόχρονα (σε υπολογιστές ή δίκτυα). Κάθε συναλλαγή που καταγράφεται σε αυτό το «βιβλίο» ελέγχεται και επικυρώνεται από όλους τους συμμετέχοντες, κάτι που αυξάνει τη διαφάνεια και μειώνει την ανάγκη για μεσάζοντες.
Η πιο γνωστή μορφή DLT είναι η blockchain, που χρησιμοποιείται στα κρυπτονομίσματα. Όμως η ίδια τεχνολογία μπορεί να αξιοποιηθεί και στις χρηματοπιστωτικές αγορές, όπως για τον διακανονισμό συναλλαγών σε μετοχές ή ομόλογα. Έτσι, οι συναλλαγές θα γίνονται πιο γρήγορα, με λιγότερο κόστος και μεγαλύτερη ασφάλεια.
Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) μέσα από ένα ενιαίο ψηφιακό λογιστικό σύστημα, οι συναλλαγές θα μπορούσαν να γίνονται πιο γρήγορα και με περισσότερη διαφάνεια, διευρύνοντας την επενδυτική βάση και βελτιώνοντας τη λειτουργία των αγορών. Η ταχύτητα αυτή θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για την οικονομία, μειώνοντας τις καθυστερήσεις και ενισχύοντας την εμπιστοσύνη.
Το ζητούμενο είναι σαφές: λιγότερος κατακερματισμός και περισσότερη ενοποίηση. Σε μια εποχή γεωπολιτικής αβεβαιότητας, η Ευρώπη καλείται να προχωρήσει γρήγορα για να ενισχύσει τη σταθερότητά της και να καταστήσει τις αγορές της πιο ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο.
