Νέος Τελωνειακός Κώδικας: Διευκρινίσεις από την ΑΑΔΕ για τις αλλαγές στις εισαγωγές, φόρους και ελέγχους
Ο Κώδικας περιλαμβάνει διατάξεις που ρυθμίζουν λεπτομερώς το πώς εισάγονται, μεταφέρονται, αποθηκεύονται και δηλώνονται τα εμπορεύματα στην Ελλάδα σημειώνει η ΑΑΔΕ.
Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων προχώρησε σε επίσημη κοινοποίηση διευκρινίσεων σχετικά με τις διατάξεις του νέου Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 28 Ιουλίου με τον νόμο 5222/2025. Με το έγγραφο η ΑΑΔΕ ενημερώνει αναλυτικά τις τελωνειακές αρχές, τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και τους επαγγελματίες του κλάδου για τη νέα νομοθεσία, τη δομή της και το πεδίο εφαρμογής της, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση στο νέο ρυθμιστικό πλαίσιο. Οι διευκρινίσεις κρίνονται απαραίτητες, καθώς ο Κώδικας επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο διενεργούνται οι τελωνειακές διαδικασίες, επιβάλλονται οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης και εφαρμόζεται η φορολογία στα οχήματα και τα εμπορεύματα.
Ο Κώδικας περιλαμβάνει διατάξεις που ρυθμίζουν λεπτομερώς το πώς εισάγονται, μεταφέρονται, αποθηκεύονται και δηλώνονται τα εμπορεύματα στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, αν μια επιχείρηση φέρνει προϊόντα από το εξωτερικό μέσω λιμανιού ή αεροδρομίου, οφείλει να ακολουθεί συγκεκριμένες διαδικασίες δήλωσης φορτίου, να γνωστοποιεί την άφιξη των εμπορευμάτων εκ των προτέρων, και να συμμορφώνεται με τους ελέγχους της τελωνειακής αρχής. Όλα αυτά περιγράφονται με σαφήνεια στα πρώτα κεφάλαια του Κώδικα.
Παράλληλα, ρυθμίζεται εκ νέου ο τρόπος επιβολής των τελωνειακών δασμών, δηλαδή των φόρων που πληρώνονται για τα εισαγόμενα προϊόντα. Υπάρχουν προβλέψεις για το πώς υπολογίζεται η τελωνειακή οφειλή, τι γίνεται αν κάποιος δεν πληρώσει εγκαίρως ή δηλώσει λανθασμένα στοιχεία, αλλά και πώς διαχειρίζεται το κράτος προϊόντα που κατασχέθηκαν ή έμειναν αζήτητα.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, δηλαδή στους φόρους που επιβάλλονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων όπως η αιθυλική αλκοόλη, τα καύσιμα, τα αλκοολούχα ποτά και τα προϊόντα καπνού. Για παράδειγμα, οι μικροί παραγωγοί κρασιού ή τσίπουρου πρέπει να τηρούν ειδικά μητρώα και να συμμορφώνονται με συγκεκριμένες φορολογικές υποχρεώσεις. Το ίδιο ισχύει και για τις εταιρείες που διακινούν καύσιμα: υπάρχουν αυστηρές προδιαγραφές για τις αποθήκες, τους ελέγχους και τις δηλώσεις που πρέπει να κάνουν μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων.
Ο Κώδικας περιλαμβάνει επίσης ειδικές ρυθμίσεις για τη φορολογία οχημάτων. Καθορίζεται πώς επιβάλλεται το τέλος ταξινόμησης στα εισαγόμενα αυτοκίνητα, με βάση τον κυβισμό τους, την εμπορική τους αξία ή την προέλευση. Για παράδειγμα, ένα αυτοκίνητο που εισάγεται από άλλη χώρα της ΕΕ θα φορολογηθεί διαφορετικά ανάλογα με το αν είναι καινούργιο ή μεταχειρισμένο, καθώς και με το αν προορίζεται για ιδιωτική ή επαγγελματική χρήση.
Σημαντικό κεφάλαιο του Κώδικα αποτελεί η πρόβλεψη για κυρώσεις σε παραβάσεις. Εφόσον, για παράδειγμα, μια εταιρεία δεν δηλώσει σωστά την αξία των εισαγόμενων προϊόντων ή προσπαθήσει να αποφύγει την πληρωμή φόρων, προβλέπονται πρόστιμα, κατασχέσεις και σε σοβαρές περιπτώσεις ακόμα και ποινές για λαθρεμπορία. Το νέο πλαίσιο δίνει και έμφαση στη δυνατότητα του Δημοσίου να προχωρά σε κατασχέσεις, εκποιήσεις και δημοπρασίες εμπορευμάτων που έχουν κατασχεθεί ή δεν έχουν αναζητηθεί από τους ιδιοκτήτες τους.
Τέλος, ο Κώδικας ορίζει μεταβατικές διατάξεις, ώστε να δοθεί χρόνος προσαρμογής στους εμπλεκόμενους φορείς. Από τις επιχειρήσεις εισαγωγών, τις μεταφορικές εταιρείες και τους εκτελωνιστές, μέχρι τα τελωνεία και τις ελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ, όλοι καλούνται πλέον να προσαρμοστούν στο νέο καθεστώς που αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό και την αποτελεσματικότερη εποπτεία των συναλλαγών.
