Έρευνα στον κλάδο της ακτοπλοΐας ξεκινά η Επιτροπή Ανταγωνισμού
Οι τέσσερις βασικοί προβληματισμοί για την ακτοπλοΐα που φέρνει στο προσκήνιο η προκαταρκτική ανάλυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Την έναρξη κλαδικής έρευνας στον τομέα της ακτοπλοΐας ανακοίνωσε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, επικαλούμενη ανησυχητικές ενδείξεις από προκαταρκτική χαρτογράφηση της αγοράς και βασιζόμενη στο άρθρο 40 του ν. 3959/2011.
Η απόφαση ελήφθη στις 15 Απριλίου 2025, καθώς η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η δομή της αγοράς και οι εξελίξεις στις τιμές των εισιτηρίων γεννούν ερωτήματα για τον βαθμό του ανταγωνισμού στον κλάδο.
Η ακτοπλοΐα, χαρακτηριζόμενη ως ζωτικής σημασίας για την οικονομία και την κοινωνική συνοχή της χώρας, καλύπτει τον κρίσιμο ρόλο της διασύνδεσης των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα και συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών. Παράλληλα, συνιστά και οικονομική δραστηριότητα που ασκείται από ιδιωτικούς φορείς, οι οποίοι πρέπει να λειτουργούν με βάση την επιχειρηματική βιωσιμότητα. Η αντίφαση αυτή μεταξύ δημόσιου συμφέροντος και ιδιωτικής κερδοφορίας γίνεται ιδιαίτερα έντονη λόγω του έντονου εποχικού χαρακτήρα της ζήτησης και της γεωγραφικής πολυπλοκότητας του νησιωτικού χώρου.
Η προκαταρκτική ανάλυση της Επιτροπής φέρνει στο φως τέσσερις βασικούς προβληματισμούς. Πρώτον, η αγορά εμφανίζει χαρακτηριστικά ολιγοπωλίου, με δύο μεγάλα επιχειρηματικά σχήματα να ελέγχουν περίπου το 60% του στόλου σε δρομολόγια μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων. Παρά την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς, η είσοδος νέων παικτών είναι περιορισμένη και η ποιότητα υπηρεσιών παραμένει άνιση.
Δεύτερον, το θεσμικό πλαίσιο, και συγκεκριμένα η διαδικασία της ελεύθερης δρομολόγησης, αφήνει περιθώρια για στρατηγικές κινήσεις που ενδέχεται να στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό και να πλήττουν την αποδοτικότητα και την ποιότητα των υπηρεσιών.
Τρίτον, λόγω της αδυναμίας της αγοράς να εξυπηρετήσει επαρκώς δυσπρόσιτες περιοχές, ο ρόλος των συμβάσεων δημόσιας υπηρεσίας καθίσταται κρίσιμος, αλλά και δαπανηρός. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η κρατική επιβάρυνση για την κάλυψη των αναγκών των νησιών μέσω αυτών των συμβάσεων αυξήθηκε κατακόρυφα κατά 1400% από το 2001 έως το 2024.
Τέλος, το υπάρχον ακτοπλοϊκό δίκτυο, βασισμένο σε ένα κεντρικό μοντέλο με επίκεντρο το λιμάνι του Πειραιά, και οι διαχρονικές ελλείψεις στις λιμενικές υποδομές, ειδικά στα νησιά, συνιστούν εμπόδιο στην αποτελεσματικότητα του συστήματος. Η αδυναμία αξιοποίησης εναλλακτικών λιμένων και η ασυμμετρία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης επιτείνουν τα προβλήματα.
