Πραγματικότητα η γέννηση παιδιών από μητέρες με ιστορικό καρκίνου
ο Δρ Βασίλης Αθανασίου παρουσίασε δυο ιδιαίτερες περιπτώσεις γυναικών με ειδικά προβλήματα λόγω ιστορικών καρκίνου:
Η πρώτη αφορά σε μια 17χρονη κοπέλα, η οποία παρουσίασε καρκίνο και πριν ξεκινήσει την θεραπεία καταψύχθηκε ο ωοθηκικός της ιστός ώστε σε κάποια άλλη φάση της ζωής της να είναι σε θέση να τον χρησιμοποιήσει για να φέρει στον κόσμο το δικό της παιδί. Ο Δρ Βασίλης Αθανασίου τόνισε ότι: ‘’όντας πρωτοπόροι στην κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού θέλουμε να δώσουμε ελπίδα σε γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπευτική αγωγή . Ήδη έχουν γεννηθεί 22 παιδιά σε όλο τον κόσμο από μεταμόσχευση ωοθηκικού ιστούʼʼ.
Στη δεύτερη περίπτωση, μια ιατρός 37 ετών που υπέστη μαστεκτομή λόγω καρκίνου, σήμερα, ακολουθώντας την μέθοδο του φυσικού κύκλου και κρυοσυντήρηση των γονιμοποιημένων ωαρίων της, περιμένει τα δίδυμα παιδιά της. Ο Δρ Βασίλης Αθανασίου επισημαίνει ότι: ‘’ακολουθήσαμε την εναλλακτική λύση της εξωσωματικής σε φυσικό κύκλο και δεν δώσαμε φάρμακα γιατί στις περιπτώσεις γυναικών με καρκίνο, η λήψη ορμονών και ειδικά των οιστρογόνων είναι απαγορευτική’’.
Η Δρ Μαρία Σακελλαρίου αναφέρθηκε σε δύο πρόσφατες μελέτες που αποδεικνύουν περίτρανα ότι είναι υγιέστατα τα παιδιά από εξωσωματική γονιμοποίηση.
Η πρώτη παρουσίαση αναφέρθηκε στα αποτελέσματα Σκανδιναβικής μελέτης που έγινε από κοινού και τις τρείς χώρες Δανία, Φιλανδία και Σουηδία και για τη χρονική περίοδος 1982 – 2007.
Μελετήθηκε η υγεία 92.809 παιδιών που γεννήθηκαν από IVF (61.547 μονήρης και 31.262 πολύδυμες κυήσεις) και συγκρίθηκαν με 382.705 παιδιά που γεννήθηκαν από φυσική σύλληψη (373.196 μονήρης και 9. 509 πολύδυμες κυήσεις).
Ανιχνεύθηκαν 143 παιδιά με εμφάνιση καρκίνου μετά από IVF (19/1000) και 623 παιδιά στο γενικό πληθυσμό (18/1000), ενώ η πιο συχνή μορφή καρκίνου ήταν η λευχαιμία που εμφανίσθηκε σε 6/1000 παιδιά από IVF έναντι 5/1000 στο γενικό πληθυσμό
Τα στοιχεία της μελέτης συμφωνούν με προηγούμενες μελέτες ότι δεν υπάρχει αύξηση εμφάνισης καρκίνου στα παιδιά ή τους έφηβους από IVF.
Η δεύτερη και πιο εμπεριστατωμένη μελέτη έρχεται από την Αγγλία και είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού αποτελεί τη μεγαλύτερη μελέτη που πραγματοποιήθηκε ποτέ για παιδιά που γεννήθηκαν από τεχνικές Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Υ.Α.).
Η εργασία βασίσθηκε σε στοιχεία της HFEA (HFEA,Human Fertilization & Embryology Authority) από το 1992 έως το τέλος του 2008 (17 έτη) και περιλάμβανε τη γέννηση 106.381 παιδιών μετά από οποιαδήποτε τεχνική Υ.Α.
*Ο ∆ρ. Βασίλης Αθανασίου είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και ειδικευθείς στη Μαιευτική και Γυναικολογία στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου «ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΑ».
Αναγορεύτηκε ∆ιδάκτωρ του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων στην Ιατρική Σχολή το 1994. Έχει µετεκπαιδευθεί στη λαπαροσκοπική, υστεροσκοπική χειρουργική και Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή στο Hôpital Universitaire Cantonal de Fribourg και Hôpital Universitaire de Genève της Ελβετίας, στο Centre Européen Universitaire de Périgueux της Γαλλίας και στο Monash University of Melbourne στην Αυστραλία
Είναι μέλος στο Δ.Σ. επιτροπών και εταιρειών Υποβοηθουμένης Αναπαραγωγής στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η Μαρία Σακελλαρίου, BSc, PhD, είναι ∆ιδάκτωρ του Πανεπιστηµίου Αθηνών και από τους πρωτοπόρους της Εξωσωµατικής Γονιμοποίησης, Αντιπρόεδρος στο ΔΣ της Πανελλήνιας Ένωσης Κλινικών Εμβρυολόγων (ΠΕΚΕ).
Έχει εκπαιδευτεί από την οµάδα του J.Yovich του PIVET Medical Hospital – Perth Αυστραλία, στο St.Bartholomew's Hospital της Αγγλίας και από την Dr. Ann Kiessling από το Harvard Medical Scholl, Boston, USA και συνέβαλε στη δημιουργία και οργάνωση Κέντρων Υποβοηθούµενης Αναπαραγωγής σε Ελλάδα, Κύπρο και Ρωσία ενώ έχει εκπαιδεύσει μεγάλο αριθμό κλινικών εμβρυολόγων.
Το Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών ξεκίνησε τη λειτουργία του το Μάρτιο του 2007, μετά από πολυετή εμπειρία και εξειδίκευση των συνεργατών του στον τομέα της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.
Ο σκοπός ίδρυσης και λειτουργίας του, ήταν να ολοκληρώσει ένα όραμα: το Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών να αποτελέσει κοιτίδα ελπίδας και χαράς, δίνοντας τη δυνατότητα σε όλα τα ζευγάρια να βιώσουν το θαύμα της ζωής, το θαύμα της γέννησης του δικού τους παιδιού.
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΠΟ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΥΓΙΕΣΤΑΤΑ!!!!
Το μεγαλύτερο άγχος κάθε γυναίκας που απευθύνεται σε ιατρό Υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι εάν τόσο η ίδια όσο και το παιδί της που θα γεννηθεί θα είναι υγιείς.
Ειδικότερα ανησυχούν αν υπάρχει συσχέτιση των φαρμάκων της εξωσωματικής με τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων τύπων καρκίνου.
Πληθώρα βιβλιογραφικών αναφορών που έχουν συγκεντρωθεί από αξιόπιστες επιστημονικές μελέτες και δημοσιεύθηκαν σε έγκυρα ιατρικά περιοδικά παγκοσμίως είναι καθησυχαστικές και δεν επιβεβαιώνουν αυτή την ανησυχία.
Ας μη ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η Louise Brown, το πρώτο παιδί που γεννήθηκε από εξωσωματική στον κόσμο, είναι σήμερα 36 ετών και έχει ήδη γίνει μητέρα!!!
Παρόλα αυτά η ανησυχία παραμένει και νέες μελέτες δημοσιεύονται επιβεβαιώνοντας τα παραπάνω.
Στο 29ο ετήσιο συνέδριο της ESHRE (European Society of Human Reproduction and Embryology) που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιούλιο στο Λονδίνο παρουσιάσθηκαν δύο μελέτες που αποδεικνύουν ότι τα παιδιά από Εξωσωματική Γονιμοποίηση δεν διαφέρουν από αυτά του γενικού πληθυσμού.
Η πρώτη παρουσίαση αναφέρθηκε στα αποτελέσματα Σκανδιναβικής μελέτης που έγινε από κοινού και τις τρείς χώρες Δανία, Φιλανδία και Σουηδία και για τη χρονική περίοδος 1982 – 2007.
Μελετήθηκε η υγεία 92 809 παιδιών που γεννήθηκαν από IVF (61 547 μονήρης και 31 262 πολύδυμες κυήσεις) και συγκρίθηκαν με 382 705 παιδιά που γεννήθηκαν από φυσική σύλληψη (373 196 μονήρης και 9 509 πολύδυμες κυήσεις).
Ανιχνεύθηκαν 143 παιδιά με εμφάνιση καρκίνου μετά από IVF (19/1000) και 623 παιδιά στο γενικό πληθυσμό (18/1000) ενώ η πιο συχνή μορφή καρκίνου ήταν η λευχαιμία που εμφανίσθηκε σε 6/1000 παιδιά από IVF έναντι 5/1000 στο γενικό πληθυσμό
Τα στοιχεία της μελέτης συμφωνούν με προηγούμενες μελέτες ότι δεν υπάρχει αύξηση εμφάνισης καρκίνου στα παιδιά ή τους έφηβους από IVF.
Η δεύτερη και πιο εμπεριστατωμένη μελέτη έρχεται από την Αγγλία και είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Αποτελεί τη μεγαλύτερη μελέτη που πραγματοποιήθηκε ποτέ για παιδιά που γεννήθηκαν από τεχνικές Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Υ.Α.) και βασίζεται σε διασταύρωση επίσημων στοιχείων μεταξύ της Ανεξάρτητης Αρχής για την Υ.Α. της Αγγλίας (HFEA,Human Fertilization & Embryology Authority) και του Εθνικού Συμβουλίου Παιδικού Καρκίνου της Αγγλίας (NRCT, UK’s National Registry of Childhood Tumors).
Η συσχέτιση των αρχείων έγινε εφικτή αφού η αγγλική νομοθεσία απαιτεί την πλήρη αναφορά στην HFEA όλων των κύκλων Υ.Α. από όλα τα κέντρα της Αγγλίας (71 κέντρα). Παράλληλα, όλα τα περιστατικά εμφάνισης καρκίνου σε παιδιά ηλικίας κάτω των 15 ετών πρέπει να αναφέρονται στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδικού Καρκίνου (NRCT).
Η εργασία βασίσθηκε σε στοιχεία της HFEA από το 1992 έως το τέλος του 2008 (17 έτη) και περιλάμβανε τη γέννηση 106 381 παιδιών μετά από οποιαδήποτε τεχνική Υ.Α.
Η διάρκεια μελέτης για κάθε παιδί ήταν 6,6 έτη ενώ έγινε συσχέτιση πολλών παραγόντων, όπως
Η ηλικία των γονέων
Η μέθοδος τεκνοποίησης (ενδομητρική σπερματέγχυση, εξωσωματική γονιμοποίηση, χρήση τρίτου δότη)
Το φύλο του παιδιού (51% αγόρια, 49% κορίτσια)
Το βάρος του παιδιού κατά τη γέννηση
Το είδος της κύησης (μονήρης, δίδυμη ή πολύδυμη)
Ανιχνεύθηκαν συνολικά 108 καρκίνοι διαφόρων τύπων όταν με βάση τον γενικό πληθυσμό ο στατιστικά αναμενόμενος αριθμός ήταν 109.7 ενώ, δεν παρουσιάσθηκε καμία αύξηση σε συγκεκριμένους τύπους καρκίνου όπως π.χ. η λευχαιμία, το νευροβλάστωμα, το ρετινοβλάστωμα, ο καρκίνος του κεντρικού νευρικού συστήματος, των νεφρών ή των γεννητικών οργάνων.
Εμφανίσθηκε μία μικρή αύξηση σε σπάνιους τύπους καρκίνου όπως ο καρκίνος του ήπατος και το σάρκωμα μαλακών μορίων, όμως οι απόλυτοι αριθμοί του ρίσκου ήταν μικροί και φαίνεται να συνδέονται με άλλους παράγοντες.
Ο καρκίνος του ήπατος (ηπατοβλάστωμα) φαίνεται να συνδέεται με το μικρό σωματικό βάρος κατά τη γέννηση και μειώνεται αυξανόμενου του βάρους, ενώ το σάρκωμα μαλακών μορίων (ραβδομυοσάρκωμα) φαίνεται να συνδέεται με πολύδυμες κυήσεις και της αυξημένης ηλικίας του πατέρα.
Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι ότι κανένας από αυτούς τους τύπους καρκίνου δεν φαίνεται να σχετίζεται με επιγενετικές διαδικασίες.
Δηλαδή η διαδικασία της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης δεν προκαλεί τροποποιήσεις στα γονίδια εμφανίζοντας πολύπλοκες ασθένειες που δεν μπορούν να εξηγηθούν από τη γενετική κληρονόμηση.
Τα τελικά συμπεράσματα αυτής της πολύπλευρης και εμπεριστατωμένης μελέτης είναι ότι στα παιδιά που γεννιούνται από Υ.Α.
Δεν υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου , και
Δεν φαίνεται να τροποποιείται το γενετικό τους αποτύπωμα
Όπως ανακοινώθηκε και στο συνέδριο <<αυτά τα επιβεβαιωμένα αποτελέσματα θα ανακουφίσουν τα ζευγάρια που έχουν ήδη προβεί ή θα προβούν σε Υ.Α., τα παιδιά τους, τους ειδικούς γονιμότητας και την κοινωνία γενικότερα>>
Για αυτό η συγκεκριμένη εργασία τιμήθηκε με το βραβείο της καλύτερης ανακοίνωσης για το 29ο Ετήσιο Συνέδριο της ESHRE, ενώ το Νοέμβριο του 2013 δημοσιεύθηκε στο περιοδικό New England Journal of Medicine
--
Εξωσωματική σε φυσικό κύκλο
Πολύ συχνά σε προγράμματα Εξωσωματικής Γονιμοποίησης δεν δίνουμε φάρμακα αλλά προχωρούμε σε φυσικό κύκλο. Δηλαδή, παρακολουθούμε την φυσιολογική διαδικασία ωρίμανσης του ωαρίου που γίνεται σε κάθε έμμηνο κύκλο.
Ο φυσικός κύκλος αποτελεί μια εναλλακτική λύση για πολλές περιπτώσεις όπως
Σε γυναίκες που δεν επιθυμούν ή δεν επιτρέπεται να λάβουν φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών
Σε γυναίκες με δευτερογενή υπογονιμότητα (έχουν δηλαδή αποκτήσει ήδη ένα παιδί στο παρελθόν) και δεν επιθυμούν την ανάπτυξη και δημιουργία πολλών εμβρύων
Οι ωοθήκες δεν ανταποκρίθηκαν σωστά σε προηγούμενες προσπάθειες εξωσωματικής ακολουθώντας φαρμακευτική αγωγή
Σε γυναίκες με ιστορικό πολλαπλών αποτυχημένων προσπαθειών εξωσωματικής γονιμοποίησης ή αποβολών
Σε γυναίκες με προχωρημένη ηλικία ή με ιστορικό ανάπτυξης κακών ποιοτικά εμβρύων σε προηγούμενες προσπάθειες μετά από διέγερση πολλαπλών ωοθυλακίων.
Αν και η εξωσωματική γονιμοποίηση σε φυσικό κύκλο έχει σε πολλές περιπτώσεις αποδειχθεί πολύτιμη, εντούτοις, πρέπει να σημειώσουμε πως αφορά στην ανάπτυξη ενός μόνο ωαρίου οπότε και την ανάπτυξη ενός μόνο εμβρύου, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες εγκυμοσύνης αν το γονιμοποιημένο ωάριο δεν διαιρεθεί σωστά.
Για αυτό και στο Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών προχωρούμε με δύο δρόμους όταν κάνουμε Εξωσωματική σε Φυσικό κύκλο. Αν οι προϋποθέσεις είναι πολύ ενθαρρυντικές (πάχος ενδομητρίου, μορφολογική εκτίμηση του εμβρύου, ιστορικό του ζεύγους κ.α) προχωρούμε σε εμβρυομεταφορά.
Διαφορετικά, συλλέγουμε ικανοποιητικό αριθμό γονιμοποιημένων ωαρίων (μετά από ικανοποιητικό αριθμό φυσικών κύκλων) τα οποία κρυοσυντηρούμε. Στη συνέχεια, μετά από κατάλληλη προετοιμασία του ενδομητρίου προχωρούμε σε απόψυξη των γονιμοποιημένων ωαρίων και εμβρυομεταφορά με 3 έως 4 το πολύ έμβρυα (ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας) αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επίτευξης κύησης.
Αυτή η τεχνική έχει δώσει στο Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών πολλές πολύτιμες εγκυμοσύνες και ιδιαίτερα σε γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών, όπου προηγούμενες προσπάθειες Εξωσωματικής Γονιμοποίησης είχαν αποτύχει!.
Παράλληλα έχουμε μία δίδυμη εγκυμοσύνη σε εξέλιξη σε γυναίκα με ιστορικό καρκίνου του μαστού μετά από σειρά φυσικών κύκλων και κρυοσυντήρηση των γονιμοποιημένων ωαρίων της!.
Κρυοσυντήρηση Αγονιμοποίητων Ωαρίων
Η κρυοσυντήρηση αγονιμοποίητων ωαρίων είναι μια μέθοδος που άρχισε να εφαρμόζεται πρόσφατα στον Τομέα της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπως:
Γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια
Γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε ογκολογική θεραπεία και υπάρχει αυξημένος κίνδυνος απώλειας της γονιμοποιητικής ικανότητας
Γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους και αναβάλουν τη δημιουργία οικογένειας
Ζευγάρια που για ηθικούς ή θρησκευτικούς λόγους επιθυμούν να αποφύγουν την κατάψυξη εμβρύων
Η πρώτη αναφορά εγκυμοσύνης από κατεψυγμένα ωάρια επιτεύχθηκε από τον Chen το 1986. Έκτοτε, λίγα παιδιά έχουν γεννηθεί παγκοσμίως, γιατί η διαδικασία της κατάψυξης αγονιμοποίητων ωαρίων με τη μέθοδο της σταδιακής κατάψυξης δεν είχε υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Κύρια αιτία ήταν η δυσκολία κρυοσυντήρησης κυττάρων με υψηλό ποσοστό νερού, όπως τα ωάρια.
Αντίθετα, η πρόσφατα χρησιμοποιούμενη μέθοδος της υαλοποίησης (vitrification), σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, φαίνεται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για την κρυοσυντήρηση αγονιμοποίητων ωαρίων. Το ποσοστό επιβίωσης των ωαρίων μετά την απόψυξη ξεπερνά το 90%, το ποσοστό γονιμοποίησης είναι περίπου 70% ενώ το ποσοστό κυήσεων είναι μεγαλύτερο του 40%.
Η κρυοσυντήρηση αγονιμοποίητων ωαρίων είναι μια πολλά υποσχόμενη μέθοδος που αγγίζει τις σύγχρονες συνθήκες διαβίωσης των Ελληνίδων και φαίνεται ότι μπορεί να προσφέρει πολλά στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Στο κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών εφαρμόζουμε τη μέθοδο ήδη από το 2009.
Με τη μέθοδο κρυοσυντήρησης ωαρίων μετά από επανειλημμένες κρυοσυντηρήσεις επιτύχαμε τη γέννηση υγιέστατου παιδιού σε γυναίκα με πολύ φτωχή απάντηση των ωοθηκών, όπως αναφέραμε με ανακοίνωσή μας στο 120 Πανελλήνιο Συνέδριο στη Μαιευτική και Γυναικολογία (Θεσσαλονίκη, 2012).
Κρυοσυντήρηση ωοθηκικού ιστού
Η κατάψυξη ωοθηκικού ιστού είναι μια διεθνώς αποδεκτή μέθοδος, αλλά η λειτουργικότητά της μετά από μεταμόσχευση βρίσκεται ακόμα υπό μελέτη. Είναι μια εφαρμογή που μπορεί να δώσει ελπίδες κυρίως σε γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπευτική αγωγή ή σε χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών. Στην τεχνική αυτή τμήμα των ωοθηκών που περιέχει πολλά ανώριμα ωοθυλάκια αφαιρείται λαπαροσκοπικά τεμαχίζεται και καταψύχεται.
Η κατάψυξη ωοθηκικού ιστού μας δίνει τη δυνατότητα:
Μεταγενέστερης χρησιμοποίησης των πρωτογενών ωοθυλακίων και ωρίμανσής τους in vitro (σε συνθήκες εργαστηρίου), έτσι ώστε τα ανώριμα ωάρια να φθάσουν στο στάδιο του ώριμου ωαρίου και να καταστούν ικανά να γονιμοποιηθούν (in vitro maturation, IVM).
Επανατοποθέτησης του ιστού στη γυναίκα μετά την απόψυξη με αυτόλογη( στην ίδια γυναίκα) μεταμόσχευση, με σκοπό την αποκατάσταση της ωοθηκικής λειτουργίας, αλλά και με ετερόλογη μεταμόσχευση, δηλαδή μεταμόσχευση του ιστού σε άλλη γυναίκα, που έχει χάσει την αναπαραγωγική της ικανότητα.
Μεταμόσχευσης μικρών τεμαχίων ιστού της ωοθήκης ορθοτοπικά ή ετεροτοπικά στο σώμα της γυναίκας (πχ. στο βραχίονα), τα οποία φαίνονται επαρκή για την ανάκτηση της ωοθηκικής λειτουργίας.
Πρόσφατα βιβλιογραφικά δεδομένα αναφέρουν διεθνώς γέννηση τριάντα περίπου παιδιών απ’ αυτήν την τεχνική.
Οι εμβρυολόγοι του Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών συνεργάζονται και εκπαιδεύονται στις πιο πρόσφατες τεχνικές κρυοσυντήρησης και διατήρησης ωοθηκικού ιστού από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Sant’ Orsola – Malpighi, Bologna, Italy κάτω από τη καθοδήγηση και επίβλεψη της Dott. Raffaella Fabbri.
Κρυοσυντήρηση εμβρύων
Η κρυοσυντήρηση των εμβρύων είναι μία πολύ συχνή τεχνική κατά την εφαρμογή ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης. Κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής η γυναίκα υπόκειται σε ορμονική διέγερση των ωοθηκών έτσι ώστε να παραχθούν περισσότερα από ένα ωάρια, που είναι ο φυσιολογικός αριθμός των ωαρίων που παράγεται κάθε μήνα ενός έμμηνου κύκλου. Ο αριθμός των παραγόμενων αυτών ωαρίων καθώς και η ποιότητα τους είναι καθοριστικής σημασίας εφόσον από αυτά θα προκύψουν τα γονιμοποιημένα έμβρυα που θα μεταφερθούν πίσω στη μήτρα της γυναίκας κατά την εμβρυομεταφορά.
Στη χώρα μας από το 2005 έχει ψηφισθεί νόμος για την Εξωσωματική Γονιμοποίηση ο οποίος προσδιορίζει τον αριθμό των εμβρύων που μεταφέρονται κατά την εμβρυομεταφορά σε 3 έως το πολύ 4 έμβρυα, ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας. Διεθνώς όμως και ιδιαίτερα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης οι επιστήμονες κατευθύνονται προς τη μεταφορά μόνο ενός εμβρύου ανά εμβρυομεταφορά. Ο λόγος βέβαια είναι η αποφυγή πολύδυμων κυήσεων με ότι αυτό συμπεραίνεται για την έκβαση της κύησης και τις πιθανές επιπλοκές.
Όταν τα «πλεονάζοντα» μετά την εμβρυομεταφορά έμβρυα είναι καλής ποιότητας μπορούν να κρυοσυντηρηθούν και μεγάλος είναι ο αριθμός των παιδιών που έχουν γεννηθεί παγκοσμίως (ήδη από το 1983) μετά από κρυοσυντήρηση εμβρύων με τη μέθοδο της σταδιακής κατάψυξης.
Η κρυοσυντήρηση με αυτή τη μέθοδο συνήθως εφαρμόζεται στα πολύ αρχικά στάδια της επώασης από το στάδιο των προπυρήνων (ζυγώτες) έως και το στάδιο των 4-8 κυττάρων με πολύ καλά αποτελέσματα. Δηλαδή, μετά την επώαση των ζυγωτών ή εμβρύων σε ειδικό κρυοσυντηρητικό διάλυμα (για προστασία των μεμβρανών και την επιβίωση τους μετά την απόψυξη) τα έμβρυα ψύχονται αργά και σταδιακά σε ειδικό μηχάνημα, μέχρι τη θερμοκρασία των -196°C, που είναι και η θερμοκρασία του υγρού αζώτου.
Όμως, αν και η αργή κατάψυξη στα αρχικά στάδια έχει πολύ καλά αποτελέσματα, δεν συμβαίνει το ίδιο με έμβρυα στα επόμενα στάδια εξέλιξης και ειδικότερα με έμβρυα στο στάδιο της βλαστοκύστης (έμβρυα 5ης ή 6ης ημέρας επώασης στο εργαστήριο).
Η μέθοδος της ταχείας κατάψυξης ή αλλιώς υαλοποίηση (vitrification) ξεκίνησε ερευνητικά το 1990 και βελτιώθηκε δραματικά τα επόμενα χρόνια. Η εφαρμογή της έδειξε ότι έχει πολύ καλά αποτελέσματα τόσο στην κρυοσυντήρηση των αγονιμοποίητων ωαρίων όσο και των εμβρύων σε όλα τα στάδια της in-vitro εξέλιξής τους και ιδιαίτερα των εμβρύων στο στάδιο της βλαστοκύστης, που η μέθοδος της αργής κατάψυξης μειονεκτεί.
Πλεονεκτήματα της μεθόδου:
Μείωση των πιθανών βλαβών ή κρυο-τραυματισμού του κυτταροπλάσματος
Ελαχιστοποίηση ή ακόμη και απουσία πιθανών γενετικών βλαβών
Επώαση των εμβρύων μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης. Ο σχηματισμός βλαστοκύστης συνδέεται άμεσα με εξελισσόμενο έμβρυο ικανό προς εμφύτευση και κύηση
Η μεταφορά των εμβρύων στο στάδιο βλαστοκύστης (5η ή 6η ημέρα επώασης) έχει υψηλότερα ποσοστά εμφύτευσης λόγω καλύτερου συγχρονισμού εμβρύου-ενδομητρίου
Αποτελέσματα της μεθόδου:
Πολύ καλύτερα αποτελέσματα επιβίωσης μετά την απόψυξη έναντι της αργής (σταδιακής) κρυοσυντήρησης.
Αποφυγή κρυοσυντήρησης εμβρύων τα οποία πιθανά δεν έχουν εξελικτική ικανότητα.
Υψηλά ποσοστά εμφύτευσης, κύησης και γέννησης υγιών παιδιών παρόμοια με αυτά που προκύπτουν μετά από εμβρυομεταφορά σε “φρέσκο” κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης (κυρίως Takahashi et al, 2005 μετά από μελέτη 4 χρόνων και μεγάλο αριθμό περιστατικών).
Δυνατότητα μεταφοράς ενός μόνο εμβρύου, σύμφωνα με τη διεθνή τάση.
Από τη διεθνή βιβλιογραφία προκύπτει ότι το ποσοστό επιβίωσης των βλαστοκύστεων μετά από υαλοποίηση (vitrification) είναι πολύ υψηλό και κυμαίνεται από 70% έως και 100%!!!! ενώ το ποσοστό κύησης κυμαίνεται από 41.6% έως 73,7%!!!
Στο Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών τα ποσοστά μας είναι αντίστοιχα των διεθνών και συγκεκριμένα το ποσοστό επιβίωσης μετά την απόψυξη είναι 93.4% ενώ το ποσοστό κύησης είναι 60%.
To 2008, είχαμε τη γέννηση ενός υγιέστατου μωρού (κοριτσάκι) που είναι και το πρώτο μωρό που γεννήθηκε στον Ελλαδικό χώρο από την εφαρμογή αυτής της μεθόδου, έκτοτε είχαμε υψηλά ποσοστά θετικών αποτελεσμάτων και τοκετών.
Στο Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών χρησιμοποιούμε την ίδια μέθοδο για την Κρυοσυντήρηση Αγονιμοποίητων Ωαρίων, που σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία έχει επίσης πολύ υψηλά ποσοστά επιβίωσης και επιτυχίας μετά την απόψυξη.
Ο νόμος του 2005, προσδιορίζει τη μέγιστη διάρκεια συντήρησης των κατεψυγμένων εμβρύων στα πέντε (5) χρόνια, ενώ υπάρχει δέσμευση το ζευγάρι να χρησιμοποιήσει τα κρυοσυντηρημένα έμβρυα που έχει, προτού προβεί σε νέο κύκλο Εξωσωματικής Γονιμοποίησης.
