Οι τελευταίες ημέρες του Τραμπ: Απομονωμένος, θυμωμένος, ασυγκράτητος
″Θα περπατήσουμε μαζί στην Πενσιλβάνια Αβενιου” διαβεβαίωσε τους κραυγάζοντες υποστηρικτές του ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, πριν εισβάλουν στο Καπιτώλιο την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας ότι θα πάει μαζί τους.
Δεν πήγε. Κι αυτό που ακολούθησε ήταν μία θανατηφόρα παραβίαση του λίκνου της Αμερικανικής δημοκρατίας, που οδήγησε στην κατάρρευση του κόσμου του Τραμπ τις τελευταίες μέρες της προεδρίας του.
Ο Τραμπ ήθελε να πάει μαζί με τους χιλιάδες σκληροπυρηνικούς οπαδούς του που συγκεντρώθηκαν στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου. Τις μέρες πριν την συγκέντρωση έλεγε στους συνεργάτες του ότι σχεδιάζει να τους ακολουθήσει για να επιδείξει την δύναμή του, την ώρα που το Κογκρέσο θα προχωρούσε στην επικύρωση της εκλογικής νίκης του Τζο Μπάιντεν.
Ομως, σύμφωνα με δύο πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, οι Μυστικές Υπηρεσίες επέμειναν να τον προειδοποιούν ότι οι πράκτορές τους δεν θα μπορούσαν να εγγυηθούν την ασφάλειά του αν πραγματοποιούσε το σχέδιό του. Τελικά ο Τραμπ υποχώρησε και χώθηκε στον Λευκό Οίκο, παρακολουθώντας από την τηλεόραση τη δράση του όχλου που κατηγορείται ότι υποκίνησε.
Η εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ άφησε πίσω της πέντε νεκρούς, μεταξύ των οποίων ένας αστυνομικός και απείλησε την ζωή του αντιπροέδρου, Μάικ Πένς και μελών του Κογκρέσου, τραυματίζοντας πολύ σοβαρά το υπόλοιπο της προεδρίας του Τραμπ, ενόψει της ανάληψης των καθηκόντων του Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου.
Η οργισμένη, εκδικητική ομιλία του Τραμπ στο πάρκο Ellipse, νοτίως του Λευκού Οίκου, ήταν το επίκεντρο της διαδικασίας στην Βουλή των Αντιπροσώπων, που οδήγησε στην παραπομπή του για υποκίνηση εξέγερσης εναντίον της Αμερικανικής δημοκρατίας.
Μετά την ψηφοφορία της 13ης Ιανουαρίου, ο Τραμπ έγινε ο πρώτος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ που παραπέμπεται δύο φορές, καθώς 10 Ρεπουμπλικανοί βουλευτές ενώθηκαν με τους Δημοκρατικούς και ψήφισαν υπέρ της παραπομπής του. Ωστόσο, η αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο πριν την λήξη της προεδρίας του είναι απίθανη, δεδομένου ότι η Γερουσία, που έχει τη δύναμη να τον απομακρύνει και στην οποία οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν την πλειοψηφία, δεν θα προχωρήσει άμεσα στην σχετική ψηφοφορία.
Παρ΄όλα αυτά, η χωρίς προηγούμενο απόφαση της Βουλής ήταν το επιστέγασμα μίας επικίνδυνα ασταθούς εβδομάδας, ακόμα και για μία προεδρία κατά την οποία κυριάρχησε γενικότερο χάος.
Σύμφωνα με πολλές πηγές, οι τελευταίες ημέρες του Τραμπ στον Λευκό Οίκο χαρακτηρίζονται από οργή και αναταραχή. Ο πρόεδρος παρακολούθησε την διαδικασία της παραπομπής του στην τηλεόραση και θύμωσε με τις ”αποστασίες” των Ρεπουμπλικανών βουλευτών.
Ο Τραμπ έχει υποστεί την ξαφνική ρήξη των σχέσεών του με τον αντιπρόεδρό του, Μάικ Πένς, τη μαζική αποχώρηση αηδιασμένων συμβούλων του, την εγκατάλειψή του από μικρό αλλά ολοένα αυξανόμενο αριθμό Ρεπουμπλικανών βουλευτών και γερουσιαστών, την απώλεια του αγαπημένου του μεγαφώνου στο Twitter και την βιασύνη εταιρειών και πολλών άλλων να κρατηθούν μακριά από τον ίδιο και τις επιχειρήσεις του.
Το Reuters μίλησε με δεκάδες αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ, οι οποίοι έχουν πρόσβαση στις τελευταίες ενέργειες της προεδρίας του. Περιέγραψαν έναν όλο και μικρότερο κύκλο πιστών συνεργατών που αγωνίζονται, από τη μία να συγκρατήσουν έναν όλο και πιο νευρικό, θυμωμένο και απομονωμένο πρόεδρο, ο οποίος παραμένει γαντζωμένος στις αβάσιμες θεωρίες του περί εκλογικής νοθείας και από την άλλη να συνεχίσουν την λειτουργία του Λευκού Οίκου μέχρι να αναλάβει τα καθήκοντά του ο Μπάιντεν.
″Ολοι αισθάνονται ότι κάνουν ο,τι καλύτερο μπορούν για να μην διαλυθεί το σύστημα πριν αναλάβει ο Μπάιντεν” δήλωσε στο Reuters ένας σύμβουλος του Τραμπ, υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας.
Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να σχολιάσει αυτό το ρεπορτάζ και οι Μυστικές Υπηρεσίες αρνήθηκαν να σχολιάσουν τις πληροφορίες περί της επιθυμίας του Τραμπ να πορευτεί μαζί με τους υποστηρικτές του στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου.
Οι χάρες στο επίκεντρο
Σύμφωνα με τρεις πηγές του Λευκού Οίκου, παρ′ όλο που ο Τραμπ ασχολείται κυρίως με το να ξεσπάει σε συνεργάτες και έμπιστους, ένα θέμα στο οποίο παραμένει αφοσιωμένος είναι το πώς θα χρησιμοποιήσει το δικαίωμά του για την απονομή χάριτος πριν την λήξη της θητείας του.
Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι το αν θα δώσει μία - χωρίς προηγούμενο - χάρη στον εαυτό του, όπως και σε μέλη της οικογενείας του, πριν φύγει από τον Λευκό Οίκο.
Και ναι μεν ο Τραμπ δεν έχει δηλώσει δημοσίως την πρόθεσή του να προχωρήσει σε αυτή την ενέργεια, που για ορισμένους νομικούς αναλυτές είναι παράνομη, ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε στο Reuters: ”Είναι κάτι που το περιμένω.”
Οι πιθανότητες μιας τέτοιας, αμφιλεγόμενης κίνησης από την πλευρά του Τραμπ μπορεί να έχουν πολλαπλασιαστεί μετά τις θυελλώδεις αντιδράσεις για την ομιλία του της 6ης Ιανουαρίου, κατά την οποία κάλεσε κατ΄επανάληψη τους υποστηρικτές του ”να πολεμήσουν” για χάρη του. Για πολλούς νομικούς ειδικούς, αυτή η ομιλία μπορεί να ανοίξει τον δρόμο και για ποινικές κατηγορίες.
Απευθυνόμενος στο πλήθος, ο Τραμπ επανέλαβε αρκετές φορές ότι θα πορευόταν μαζί τους μέχρι το Καπιτώλιο, κάλεσε τουλάχιστον έξι φορές τον Μάικ Πένς ”να κάνει το σωστό” και αρνήθηκε να επικυρώσει τη νίκη Μπάιντεν κατά την επίσημη καταμέτρηση των ψήφων των εκλεκτόρων στο Κογκρέσο εκείνη την ημέρα. Ο Τραμπ και οι ακόλουθοί του κατασκεύασαν ένα ψεύτικο σενάριο, σύμφωνα με τον οποίο ο Πενς θα μπορούσε να δώσει τη νίκη στο αφεντικό του, παρά το γεγονός ότι ο ρόλος του αντιπροέδρου των ΗΠΑ στην όλη διαδικασία είναι κυρίως τελετουργικός.
Η ομιλία του Τραμπ ακολούθησε μία πολύ έντονη συζήτηση την 6η Ιανουαρίου με τον αντιπρόεδρο του και πιστό συνεργάτη του έως τότε. Ο Τραμπ αποκάλεσε τον Πενς ”δειλό” επειδή αρνήθηκε να ανατρέψει το αποτέλεσμα των εκλογών, όπως αποκάλυψαν οι New York Times.
Την ημέρα της συγκέντρωσης, ο Τραμπ επανέλαβε την πρόθεσή του να συνοδεύσει τους υποστηρικτές του στο Καπιτώλιο. Οι Μυστικές Υπηρεσίες ξεκαθάρισαν ότι δεν ήταν δυνατό κάτι τέτοιο - αν και οι πρόεδροι έχουν την εξουσία να παρακούν τις οδηγίες των υπηρεσιών ασφαλείας τους.
″Τον σταμάτησαν εκείνη τη μέρα” δήλωσε πηγή που γνωρίζει τα γεγονότα. ”Του είπαν ότι θα ήταν πολύ επικίνδυνο.”
Ετσι, όταν οι ορδές των υποστηρικτών του άρχισαν να φεύγουν από τον χώρο της ομιλίας του με κατεύθυνση το Καπιτώλιο, ο Τραμπ χώθηκε στον Λευκό Οίκο, όπου, σύμφωνα με συνεργάτες του, παρακολούθησε την εισβολή από την τηλεόραση.
Πέρασαν ώρες πριν ο Τραμπ εμφανιστεί μέσω βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα για να συγκρατήσει τους υποστηρικτές του. Κι όταν το έκανε, είπε ότι τους αγαπούσε και να πάνε σπίτι τους, επαναλαμβάνοντας τις αβάσιμες θεωρίες του περί εκλογικής νοθείας.
Η συμπεριφορά του άφησε άφωνους κάποιους από τους συνεργάτες του.
″Οταν ο όχλος εισβάλει στο Καπιτώλιο, πηγαίνεις αμέσως στην αίθουσα ενημέρωσης και κάνεις μία συνέντευξη τύπου καλώντας τους να σταματήσουν, αντί να γυρίζεις ένα βίντεο οκτώ ώρες αργότερα” δήλωσε ένας από τους παλαιότερους συμβούλους του Τραμπ.
Γκρεμίζοντας την προστασία του
Η διαδήλωση της 6ης Ιανουαρίου ακολούθησε την δίμηνη καμπάνια του Τραμπ να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα με αβάσιμους ισχυρισμούς περί νοθείας. Η προσπάθειά του άρχισε όταν ο θρίαμβος που περίμενε, εξελίχθηκε σε ήττα από τον Μπάιντεν, όταν ολοκληρώθηκε η καταμέτρηση των κυρίως Δημοκρατικών, επιστολικών ψήφων.
Ο Τραμπ αφιέρωσε το μεγαλύτερο τμήμα του χρόνου του στους ισχυρισμούς περί εκλογικής νοθείας, με την υποστήριξη του προσωπικού δικηγόρου του, Ρούντι Τζουλιάνι. Σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει το θέμα, δύο μέρες μετά τις εκλογές, η κόρη του, Ιβάνκα Τραμπ, συμμετείχε σε σύσκεψη με μέλη του προσωπικού του Λευκού Οίκου και είπε μεταξύ άλλων: ”Πετύχαμε τόσα πολλά και τα πήγαμε πολύ καλά.” Εκπρόσωπος της Ιβάνκα Τραμπ αρνήθηκε να σχολιάσει την πληροφορία.
Κανείς από το περιβάλλον του Τραμπ δεν κατάφερε να τον πείσει να παραδεχτεί ανοιχτά την ήττα του και να χρησιμοποιήσει το υπόλοιπο της προεδρίας του για να προβάλλει τα επιτεύγματα της θητείας του.
Αρκετοί από τους συμβούλους του πίστευαν ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να παραμείνει ισχυρή δύναμη στο Ρεμπουμπλικανικό κόμμα για πολλά χρόνια και θα μπορούσε, ίσως, να νικήσει τις εκλογές του 2024.
Ομως τώρα το πολιτικό μέλλον του κινδυνεύει, λόγω της βίας στο Καπιτώλιο. Αν καταδικαστεί από την Γερουσία στη δίκη που θα γίνει μετά την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο, μπορεί να χάσει το δικαίωμα οποιουδήποτε δημοσίου αξιώματος για πάντα.
Ο Τραμπ παρακολούθησε την διαδικασία της παραπομπής του από την τηλεόραση στον Λευκό Οίκο και βγήκε μόνο για λίγο, για να απονείμει το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών στους μουσικούς της κάντρι, Τόμπι Κίθ και Ρίκι Σκάγκς.
Ακόμα και πριν την διαδήλωση της 6ης Ιανουαρίου, η διάθεση του Τραμπ μαύριζε όλο και περισσότερο, καθώς οι δεκάδες προσφυγές του νομικού επιτελείου του απέτυχαν να ανατρέψουν το εκλογικό αποτέλεσμα σε όλες τις κρίσιμες πολιτείες.
Σύμφωνα με τρεις πηγές, συνεργάτες που άλλοτε ήθελαν να μπουν στο Οβάλ Γραφείο και να μιλήσουν με τον Τραμπ, άρχισαν να τον αποφεύγουν για να μην τους αναθέσει κάποια αδύνατη αποστολή σχετική με την εκλογική νοθεία.
Μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου, η διάθεσή του έγινε ακόμα χειρότερη. Σύμφωνα με δύο πηγές, έγινε έξαλλος με την απόφαση του Twitter να κλείσει οριστικά τον λογαριασμό του, το αγαπημένο του μέσο επικοινωνίας με τους ακολούθους του.
Ο Τραμπ ψάχνει εναγωνίως κάποια εναλλακτική πλατφόρμα, ενώ ο γαμπρός του και σύμβουλός του, Τζάρεντ Κούσνερ, σταμάτησε την προσπάθεια άλλων συνεργατών του να του ανοίξουν λογαριασμούς σε περιθωριακά, ακροδεξιά κοινωνικά δίκτυα. Εκπρόσωπος του Κούσνερ αρνήθηκε να σχολιάσει την πληροφορία.
Ο Τραμπ και ο Πενς δεν μιλούσαν επί μέρες μετά τα επεισόδια στο Καπιτώλιο. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ χρειάστηκε να οδηγηθεί στο υπόγειο του κτιρίου όταν οι διαδηλωτές, μερικοί εκ των οποίων κραύγαζαν ”Κρεμάστε τον Μάικ Πένς”, μπήκαν στο Καπιτώλιο.
Νυν και πρώην αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δηλώνουν άφωνοι από τον τρόπο με τον οποίο ο Τραμπ αντιμετώπισε τον Πενς, ο οποίος ήταν πάντα ένας σταθερός και πιστός υποστηρικτής του. Δεν τους άρεσαν καθόλου οι επικρίσεις του προέδρου και η παράλογη επιμονή του ότι ο αντιπρόεδρος θα μπορούσε να παρέμβει και να ανατρέψει τα αποτελέσματα του Κολεγίου των Εκλεκτόρων. Σύμφωνα δε με έναν συνεργάτη του, ο Τραμπ δεν έκανε ούτε ένα τηλεφώνημα στον Πενς για να δει πώς είναι μετά από όλα αυτά.
Στις 11 Ιανουαρίου, οι δύο άνδρες συναντήθηκαν κατ′ ιδίαν στο Οβάλ γραφείο, μετά από προσπάθειες της Ιβάνκα Τραμπ και του συζύγου της, Τζάρεντ Κούσνερ, σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκου. Τραμπ και Πένς βγήκαν από τη συνάντηση σε καλά κέφια. ”Η γλώσσα του σώματος ήταν θετική” δήλωσε ο αξιωματούχος.
Την επόμενη μέρα, ο Πενς έγραψε στην πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόζι, ότι δεν θα επικαλεστεί την 25η Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ για να απομακρύνει τον Τραμπ από τον Λευκό Οίκο, παρά τις πιέσεις των Δημοκρατικών.
Μαζική έξοδος συνεργατών
Αλλοι συνεργάτες του προέδρου δεν τον συγχώρεσαν, όπως ο έκανε ο Πενς.
Ο αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφαλείας, Ματ Πότινγκερ, επικεφαλής της πολιτικής για την Κίνα, παραιτήθηκε ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την στάση του Τραμπ στην εισβολή στο Καπιτώλιο. Ο Πότινγκερ δεν ανταποκρίθηκε στις αιτήσεις για σχολιασμό. Τον ακολούθησαν τουλάχιστον άλλοι πέντε ανώτεροι συνεργάτες εξωτερικής πολιτικής.
Η υπουργός Μεταφορών, Ελείν Τσάο, σύζυγος του επικεφαλής της πλειοψηφίας στη Γερουσία, Μιτς ΜακΚόνελ και η υπουργός Παιδείας, Μπέτσι ΝτεΒος, παραίτηθηκαν επίσης διαμαρτυρόμενες για την στάση του Τραμπ.
Αλλοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ δήλωσαν ότι έσφιξαν τα δόντια κι έμειναν στις θέσεις τους, παρά τον θυμό τους για τον ρόλο του προέδρου στη βία.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας, Ρόμπερτ Ο Μπράιαν και ο σύμβουλος του Λευκού Οίκου, Πατ Τσιπολόνε, ήταν ανάμεσα σε εκείνους που πείστηκαν από τρίτους να παραμείνουν στις θέσεις τους, σύμφωνα με τέσσερις πηγές. Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να σχολιάσει.
Οπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές, κάποιοι από τους παραμένοντες προσπαθούν να προωθήσουν αλλαγές πολιτικής πριν αποχωρήσουν. Ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, για παράδειγμα, έχει προχωρήσει διάφορες αμφιλεγόμενες κινήσεις εξωτερικής πολιτικής, χωρίς την πλήρη συνεργασία του Λευκού Οίκου.
Αξιωματούχοι του Συμβουλίου Ασφαλείας εξεπλάγησαν από κάποιες αποφάσεις του Πομπέο, όπως η άρση των περιορισμών των επαφών των ΗΠΑ με την Ταιβάν, γεγονός το οποίο εξόργισε την Κίνα. Το Στέιτ Ντηπάρτμεντ δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα για σχόλιο επί του θέματος.
Επίσης, ο Πομπέο προχώρησε στην επιστροφή της Κούβας στην αμερικανική λίστα των χωρών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία και χαρακτήρισε τρομοκρατική οργάνωση το κίνημα Χούθι της Υεμένης, το οποίο έχει στενούς δεσμούς με το Ιράν.
Αν και αποφεύγει τις πολιτικές κινήσεις, ο Τραμπ πείστηκε από τους συνεργάτες του να επισκεφτεί το τείχος στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό, κοντά στο Αλαμο του Τέξας. Το τείχος ήταν μία από τις υποσχέσεις της καμπάνιας του το 2016, αλλά μόνο μερικά τμήματά του έχουν ανεγερθεί.
Οι αποφάσεις για έναν τελικό γύρο απονομής προεδρικής χάριτος, αναμένεται να απασχολήσουν το μεγαλύτερο τμήμα του χρόνου των τελευταίων ημερών του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Εχει ήδη ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων δίνοντας χάρη σε συνεργάτες του που καταδικάστηκαν κατά την έρευνα για την ρωσική ανάμειξη στις εκλογές του 2016, στελέχη ασφαλείας που καταδικάστηκαν για τον θάνατο Ιρακινών πολιτών και τον πατέρα του γαμπρού του, Τσαρλς Κούσνερ, που καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση το 2004 για φοροδιαφυγή και άλλα εγκλήματα.
Ο Τραμπ και η οικογένειά του μπορεί να αντιμετωπίσουν διώξεις, μεταξύ των οποίων οι υποθέσεις φοροδιαφυγής και επιχειρηματικών συμφωνιών που ερευνώνται στη Νέα Υόρκη.
Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, που μίλησε υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, πιστεύει ότι η τελευταία πράξη του Τραμπ πριν την ορκομωσία Μπάιντε, θα είναι η χάρη στον εαυτό του και στα μέλη της οικογενείας του. Οι προεδρικές χάρες δίνονται μόνο για ομοσπονδιακά εγκλήματα και όχι για παραβιάσεις της νομοθεσίας των πολιτειών.
Η χάρη στον εαυτό του θα είναι μία ενέργεια που δεν έχει ξαναγίνει από Αμερικανό πρόεδρο και σύμφωνα με συνταγματολόγους, δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση στο ερώτημα αν είναι νόμιμη ή όχι.
Το μόνο πράγμα που δεν περιμένει κανένας από τους συνεργάτες του Τραμπ, είναι η παραίτησή του. ”Θα πέσω στο πάτωμα αν συμβεί κάτι τέτοιο” δήλωσε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
