Header Ads

«Ετοιμοθάνατο» άστρο στον γαλαξία απειλεί με σπάνια έκλαμψη επικίνδυνων ακτίνων γάμμα

Το όνομα αυτού, Απέπ, από τον ερπετόμορφο Αιγύπτιο θεό του χάους: Πρόκειται για ένα αστρικό σύστημα τυλιγμένο σε φιδίσια νέφη- αντίστοιχο του οποίου δεν έχει βρεθεί μέχρι τώρα στον γαλαξία μας: Το ένα από τα δύο άστρα που το απαρτίζουν, σε απόσταση 8.000 εκατομμυρίων φωτός από τον πλανήτη μας, είναι ο πρώτος γνωστός υποψήφιος στον γαλαξία μας για να παράγει μια έκλαμψη επικίνδυνων ακτίνων γάμμα- ένα από τα πιο βίαια γεγονότα στο σύμπαν μας- όταν εκραγεί και «πεθάνει».

Το σύστημα αποτελείται από ένα ζεύγος εξαιρετικά φωτεινών άστρων, το ένα εκ των οποίων είναι έτοιμο να γίνει σουπερνόβα. Τα ευρήματα της σχετικής έκθεσης δημοσιεύτηκαν στο Nature Astronomy και είναι από μια άποψη αμφιλεγόμενα, δεδομένου ότι δεν έχει εντοπιστεί ποτέ στον δικό μας γαλαξία έκλαμψη ακτίνων γάμμα. Ωστόσο, στον αστερισμό του Γνώμονα, ακριβώς κάτω από την «ουρά» του Σκορπιού, αστρονόμοι εντόπισαν το συγκεκριμένο σύστημα, στην «καρδιά» του οποίου, τυλιγμένο ανάμεσα σε νέφη αερίων και σκόνης, βρίσκεται ένα ισχυρό ζεύγος: Τα δύο θερμά, λαμπερά άστρα, γνωστά στους αστρονόμους ως Wolf-Rayers, κάνουν μια περιστροφή το ένα γύρω από το άλλο κάθε μερικές εκατοντάδες χρόνια, σύμφωνα με έρευνα που έκαναν επιστήμονες του Ινστιτούτου Αστρονομίας Σίδνεϊ.

Ο «χορός» αυτός συνοδεύεται από αστρικό άνεμο: Μέσω φασματοσκόπησης, οι επιστήμονες ήταν σε θέση να μετρήσουν την ταχύτητα του αστρικού ανέμου στα 12 εκατ. χιλιόμετρα ανά ώρα (περίπου το 1% της ταχύτητας του φωτός).

Όπως είπε ο Dr. Τζον Κάλινγκαμ, lead author της μελέτης, «ανακαλύψαμε αυτό το άστρο σε μελέτη με ραδιοτηλεσκόπιο που διαχειρίζεται το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ. Καταλάβαμε αμέσως πως είχαμε βρει κάτι ξεχωριστό: Η φωτεινότητα σε όλο το φάσμα...ήταν πέρα από κάθε όριο».

«Όταν είδαμε το νέφος σκόνης που ήταν τυλιγμένο γύρω από αυτά τα άστρα, αποφασίσαμε να το βαφτίσουμε Απέπ- την τερατώδη ερπετόμορφη θεότητα και θανάσιμο εχθρό του θεού του Ήλιου, Ρα, από την αιγυπτιακή μυθολογία».

«Όταν είδαμε την ουρά σκόνης, ξέραμε αμέσως πως είχαμε να κάνουμε με ένα σπάνιο και ξεχωριστό είδος νεφελώματος, το οποίο ονομάζουμε pinwheel(χάρτινος ανεμόμυλος)» είπε ο καθηγητής Πίτερ Τούτχιλ, επικεφαλής των ερευνητών. «Η καμπυλωτή ουρά σχηματίζεται από τα περιστρεφόμενα άστρα στο κέντρο, όπου αποστέλλεται σκόνη στον επεκτεινόμενο άνεμο, δημιουργώντας ένα μοτίβο σαν περιστρεφόμενο ποτιστικό. Επειδή ο άνεμος επεκτείνεται τόσο πολύ, διαστέλλει τις μικρές σπείρες σκόνης, αποκαλύπτοντας τη Φυσική των άστρων στην καρδιά του συστήματος».

Ωστόσο, διαπιστώθηκε ένα παράδοξο: Οι άνεμοι επεκτείνονταν 10 φορές ταχύτερα από τη σκόνη. «Ήταν απλά εκπληκτικό» είπε ο καθηγητής Τούτχιλ. «Ήταν σαν να βλέπεις ένα φτερό σε έναν τυφώνα απλά να κινείται με ταχύτητα περπατήματος».

 

 

Ο Dr. Μπέντζαμιν Πόουπ, του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, είπε πως η περίεργη συμπεριφορά του ανέμου οφείλεται στην περιστροφή των κεντρικών άστρων. «Αυτό που βρήκαμε στο σύστημα Απέπ είναι ένα προοίμιο σουπερνόβα, καθώς φαίνεται να περιστρέφεται πολύ γρήγορα, τόσο γρήγορα που μπορεί να είναι κοντά στη διάσπαση».

Τα άστρα Wolf-Rayet είναι κατά κανόνα πολύ μεγάλα άστρα κοντά στο τέλος της ζωής τους: Θεωρείται πως θα μπορούσαν να εκραγούν ως σουπερνόβα ανά πάσα στιγμή. «Η ταχεία περιστροφή βάζει τον Απέπ σε μια εντελώς νέα κατηγορία. Κανονικά τα σουπερνόβα είναι πολύ ακραία γεγονότα, αλλά το να βάλεις στο μείγμα και περιστροφή απλά ρίχνει λάδι στη φωτιά».

Οι ερευνητές θεωρούν πως αυτό ίσως να είναι η «συνταγή» για την παραγωγή μιας έκλαμψης ακτίνων γάμμα από μια «αστρική καταιγίδα»- που είναι το πιο ακραίο γεγονός στο σύμπαν μετά το ίδιο το Big Bang. Όσον αφορά στο πώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επηρεάσει τη Γη, σύμφωνα με τους επιστήμονες, σε αυτή την απόσταση θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση το όζοντος από την ατμόσφαιρά μας, αφήνοντας εκτεθειμένο τον πλανήτη μας σε υπεριώδη ακτινοβολία από τον Ήλιο. Ωστόσο, ευτυχώς ο Απέπ δεν φαίνεται να είναι «στραμμένος» προς τον πλανήτη μας.

«Εν τέλει, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι τι επιφυλάσσει το μέλλον για τον Απέπ» λέει ο καθηγητής Τούτχιλ. «Το σύστημα θα μπορούσε να επιβραδύνει αρκετά ώστε να εκραγεί σαν κανονικό σουπερνόβα αντί για έκλαμψη ακτίνων γάμμα. Ωστόσο, στο μεταξύ, παρέχει σε αστρονόμους μια καλή θέση παρατήρησης σε θαυμαστά και επικίνδυνα γεγονότα που δεν είχαμε δει πριν στον γαλαξία μας».

Κώστας Μαυραγάνης / HuffPost Greece
Από το Blogger.