Header Ads

ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ: Το ολοκαύτωμα στους Πύργους


Του ΣΤΑΘΗ ΤΑΞΙΔΗ*

Οι Πύργοι Πτολεμαΐδας (πρώην Καστράνιτσα) είναι ένα πανέμορφο και ιστορικό χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του Βερμίου, με συνεχή εγκατοίκηση από την αρχαιότητα. Αυτό αποδεικνύεται από την ύπαρξη θολωτού μακεδονικού τάφου του 5ου αιώνα π.Χ., από ευρήματα παλαιοχριστιανικού ναού και δύο άριστα σωζόμενα τοξωτά γεφύρια. Οι ντόπιοι κάτοικοι μετανάστευαν στην Αυστροουγγαρία. Καταγράφονται ως δήμαρχοι και τυπογράφοι στο Σεμλίνο της Σερβίας. Στους Πύργους τοποθετείται η καταγωγή της οικογένειας Χρηστομάνου.


Στο χωριό εγκαταστάθηκαν την άνοιξη του 1924 πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, από τον Πόντο και τη Βιθυνία. Σήμερα αποτελούν την πλειονότητα των κατοίκων. Οι Πόντιοι προέρχονται από τα σιμοχώρια της Τραπεζούντος και της Γαλίανας (Ολασσα, Μαντρανόι, Τσουπανόι, Κογκά) και από το χωριό Κιοβ-τεπέ της περιοχής Επές της Γαράσαρης. Οι Βιθυνοί πρόσφυγες κατάγονται από την περιοχή της Νικομήδειας, την Απολλωνιάδα την εν Ρυνδάκω ποταμώ και τα γύρω χωριά.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Η ιστορία λένε πολλοί πως επαναλαμβάνεται. Τη δεύτερη φορά ως φάρσα. Δεύτερη φορά μέσα σε είκοσι, περίπου, χρόνια οι προσφυγικής καταγωγής κάτοικοι του χωριού γίνονται τραγικά θύματα της ιστορίας και υφίστανται γενοκτονία και ολοκαύτωμα, με θύτες τη φορά αυτή τους ηθικούς αυτουργούς της γενοκτονίας τους στη Μικρά Ασία και τον Πόντο, τους Γερμανούς.

Πριν καλά καλά στεγνώσουν τα δάκρυα στα μάτια και προτού καν βγουν τα μαύρα ρούχα του πένθους για τα θύματα της τουρκικής θηριωδίας στον Πόντο, στη Βιθυνία και την υπόλοιπη Μικρά Ασία, οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους από την ομάδα Πούλιου, αλλά και από το παρακείμενο χωριό Πελαργός (πρώην Μουλαλάρ) -δυστυχώς δυτικοποντιακής καταγωγής- την άνοιξη του 1944 αφανίζουν το χωριό, εκτελώντας εν ψυχρώ ή καίγοντας ζωντανούς μέσα στους αχυρώνες 340 κατοίκους, στην πλειονότητά τους γυναικόπαιδα, ακόμη και αβάφτιστα μωρά.

Το ιστορικό του ολοκαυτώματος

Ξημέρωνε στο χωριό η 23η Απριλίου του 1944, του Αγίου Γεωργίου ταυτόχρονα με την Κυριακή του Θωμά, όταν την ησυχία διατάραξαν ομοβροντίες οβίδων και κροταλίσματα πολυβόλων. Τρομαγμένοι οι κάτοικοι πετάχτηκαν από τα κρεβάτια τους για να δουν τι συμβαίνει. Φωνές, πολλές φωνές ακούγονταν από παντού: «Οι Γερμανοί! Ερχονται οι Γερμανοί!».

Ανάστατοι όλοι ξεχύθηκαν στους δρόμους, παίρνοντας μαζί τους ό,τι προλάβαιναν. Αλλόφρονες κατευθύνονταν προς τις δασωμένες πλαγιές του Βερμίου για να σωθούν.

Οι Γερμανοί από το Αμύνταιο, με επικεφαλής αξιωματικούς της Γκεστάπο, καθοδηγούμενοι από ομάδα ντόπιων συνεργατών τους από παρακείμενο χωριό, μπήκαν στην Κάτω Συνοικία, ενώ άλλη ομάδα Γερμανών από την Πτολεμαΐδα, συνοδευόμενη από άνδρες του δωσίλογου Πούλου, είχε εισβάλει, ταυτόχρονα με την πρώτη, στην Μεσαία και στην Ανω Συνοικία.

Το τι επακολούθησε είναι αδύνατο να περιγραφεί. Αδύνατο να χωρέσει ανθρώπου νους τι έκανε «άνθρωπος» σε άνθρωπο. Οι ζοφερές σκηνές της Κόλασης ωχριούν μπροστά στη φρίκη που επακολούθησε σε κάθε γωνιά του χωριού.


H συνέχεια εδώ
Από το Blogger.