Η εργασία σε περιόδους κρίσης στο καπιταλιστικό σύστημα και η εναλλακτική πρόταση της Αριστεράς.
Υπ. Περιφερειακός Σύμβουλος Π.Ε. Κοζάνης
Μέλος της Γραματείας Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ
Στο καπιταλιστικό σύστημα για να γίνει δυνατή η ηγεμονία της αστικής τάξης θα πρέπει να διασφαλίσει τις συνθήκες που οι υποτελείς κοινωνικές τάξεις θα μπορούν να συντηρηθούν και να αναπαραχθούν. Στην χώρας μας όμως και πόσο μάλλον στην Δυτική Μακεδονία όπου είναι πρωταθλήτρια στην ανεργία ο βασικός αυτός όρος δεν ισχύει. Αυτό δείχνει η ανάλυση των μακροοικονομικών στοιχείων αφού οι 15 εκατοστιαίες μονάδες από τις 27 του ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα είναι μακροχρόνια ανεργία (δηλαδή ανεργία της οποίας η διάρκεια υπερβαίνει το ένα έτος).
Η δε παρατεταμένη παραμονή στην ανεργία δεν προκαλεί μόνο φθορά στο άτομα αλλά και στο εργατικό δυναμικό συνολικά αφού οι γνώσεις και οι δεξιότητες τους απαξιώνονται σιγά σιγά και καθίσταται δυσκολότερο να επανέλθει ο άνεργος στον κόσμο της αμειβόμενης εργασίας.
Επομένως, η αστική τάξη δεν καταστρέφει μόνο το παραγωγικό δυναμικό αλλά και το εργατικό δυναμικό και οδηγεί την ελληνική οικονομία σε ένα χαμηλό επίπεδο παραγωγής, απασχόλησης και εισοδήματος στο οποίο την καθηλώνει και από το οποίο θα μπορέσει να ξεφύγει μόνο εάν υπάρξει πολιτική βούληση και αποτελέσει προτεραιότητα στον πολιτικό σχεδιασμό. Αυτό δημιουργεί ένα παράθυρο ευκαιρίας για τις εργαζόμενες τάξεις, οι οποίες πρέπει να πάρουν τώρα στα χέρια τους την οργάνωση και την διεύθυνση της παραγωγής, της διανομής και της οικονομίας γενικότερα, ώστε να πάρουν και την πολιτική ηγεμονία προς όφελος των αδυνάτων και της πλειοψηφούσας εργατικής τάξης.
Ένα μέρος του εργαζόμενου πληθυσμού είναι, συγκυριακά τουλάχιστον, περιττό για τις κεφαλαιακές ανάγκες: "Η κεφαλαιοκρατική συσσώρευση παράγει διαρκώς, και μάλιστα σε σχέση με την ένταση και την έκτασή της, ένα σχετικό, δηλαδή για τις μέσες ανάγκες αξιοποίησης του κεφαλαίου, περίσσιο, επομένως περιττό ή πρόσθετο εργατικό πληθυσμό" ( Μαρξ,Κ. Κεφάλαιο,τόμος Ι, σ. 653 της ελληνικής έκδοσης). Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι ο σχετικός υπερπληθυσμός είναι εμπόδιο για την κεφαλαιοκρατική συσσώρευση, αφού αντιθέτως συντείνει στην υπερεκμετάλλευση της εργασιακής δύναμης και "γίνεται με τη σειρά του μοχλός της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης ή κι ακόμα ύπαρξης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής". Πρόκειται, για έναν πληθυσμό που βρίσκεται μεταξύ εργασίας και ανεργίας, χωρίς να είναι σαφές αν πρόκειται για εργαζομένους ή για ανέργους.
Ο εφεδρικός στρατός των ανέργων και το αργό παραγωγικό δυναμικό, δεν μένουν ανενεργά από τη φύση τους, αλλά από την επιλογή της κυρίαρχης τάξης να καταστρέφει κεφάλαιο που δεν έχει την αναμενόμενη κερδοφορία. Από την άλλη πλευρά οι εργαζόμενοι θέλουν να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και τις δυνατότητές τους. Αυτό που χρειάζεται είναι να δοθεί η δυνατότητα στους νέους και τους άνεργους να χρησιμοποιήσουν το αργό παραγωγικό δυναμικό. Πρόκειται για ένα δύσκολο νομικά και κοινωνικά θέμα, αλλά στις σημερινές συνθήκες μίας τέτοιας έντασης της επίθεσης του κεφαλαίου στην εργασία, κανείς δεν περιμένει ότι οι λύσεις θα είναι απλές και εύκολες.
Η επισφάλεια στην εργασία μετατρέπεται σε μόνιμη συνθήκη για τους νέους εργαζόμενους: προσωρινή απασχόληση, "συμβάσεις ορισμένου χρόνου" , συνεχείς εναλλαγές εργασίας και ανεργίας, μειωμένες αποδοχές, εργασία με το μπλοκάκι, "ωφελούμενοι" εργαζόμενοι χωρίς εργασιακά δικαιώματα και ασφάλιση με συνέπεια οι μόνοι ωφελούμενοι να είναι οι εργοδότες, εντατικοποίηση και ελαστικοποίηση της εργασίας, εργοδοτική τρομοκρατία. Η κατάσταση της αγοράς εργασίας καθώς και οι μορφές διαχείρισης της εργατικής δύναμης είναι αντικείμενα ταξικής πάλης και διαμορφώνονται βάσει των συνθηκών κάθε κοινωνικού σχηματισμού. Το δε κράτος δεν πρέπει να γίνει αντιληπτό σαν υποκείμενο αλλά σαν συμπύκνωση του ταξικού συσχετισμού δυνάμεων και των ταξικών σχέσεων εξουσίας.
Η Αριστερά θα πρέπει να οδηγήσει σε μια συστηματική, μελετημένη, αποφασιστική, πολιτική παρέμβαση για να περάσουν στα χέρια των εργαζομένων οι επιχειρήσεις που κλείνουν ώστε να διασώσουμε το παραγωγικό δυναμικό της χώρας, τρανταχτό παράδειγμα η ΒΙΟΜΕ στη Θεσσαλονίκη. Η μορφή που μπορεί να πάρει η δυναμική της διαμόρφωσης μορφών δυαδικής εξουσίας, η δημιουργία δηλαδή από κοινωνικά κινήματα, στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας και κοινωνίας, των δομών και θεσμών που περιλαμβάνουν τα βασικά χαρακτηριστικά του διάδοχου καθεστώτος και στηρίζονται σε κοινωνικές συμμαχίες που κάνουν δυνατή τη μετάβαση σε αυτό το καθεστώς, αποτελεί βασικό ζητούμενο της ανατρεπτικής στρατηγικής. Ένα πλήθος συνεταιριστικών πρωτοβουλιών σε όλη την Ελλάδα, δείχνει οτι η οδός της οικονομικής δραστηριότητας που βασίζεται στις αρχές της αλληλέγγυας οικονομίας, του συνδυασμού δηλαδή ενός σκοπού που βρίσκεται εκτός των λογικών της αγοράς και της κερδοφορίας, και μεθόδων διοίκησης δημοκρατικών και εξισωτικών, έχει πλέον εγγραφεί στην ελληνική κοινωνία ως μια επιλογή που κινητοποιεί έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων.
Η αυτοδιαχείριση ανοίγει το δρόμο ώστε οι άμεσοι παραγωγοί να μπορούν να αλλάξουν τη ζωή, την καθημερινότητα και την κατάσταση όχι μόνο του κράτους αλλά και των σχέσεων ιδιοκτησίας, αποτελώντας συγχρόνως και την ουσία του κοινωνικού μετασχηματισμού μέσω της επέκτασης που επιτυγχάνεται στο πεδίο της άμεσης δημοκρατίας. Για το λόγο αυτό οι αυτοδιαχειριστικές μορφές, που εντάσσονται σε έναν ευρύτερο αποκεντρωμένο κοινωνικό σχεδιασμό, μπορούν να εξασφαλίζουν την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και την ανάπτυξη μη εμπορευματοποιημένων δημόσιων υπηρεσιών.
Για αυτούς τους λόγους, η άνοδος των δυνάμεων της Αριστεράς, οφείλει να ακολουθήσει τον δρόμο προς την κατάκτηση του ηγεμονικού πολιτικού ρόλου από τις εργαζόμενες τάξεις. Το ζητούμενο είναι η διοίκηση να είναι προς όφελος των εργατικών και εκμεταλλευόμενων κοινωνικών τάξεων και να έχει προτεραιότητα τον άνθρωπο. Θα πρέπει να απαντήσει στις κοινωνικές ανάγκες με πράξεις και όχι με λόγια, με αλληλεγγύη και όχι αγαθοεργία, με τον άνθρωπο στο επίκεντρο της πολιτικής και με τους συμπολίτες μας συνοδοιπόρους στην επίτευξη των στόχων μας. Θα πρέπει η Αριστερά να ωθήσει την κοινωνία να ξεφύγει από την λογική της ανάθεσης και να ενταχθεί ώστε να συνδιαμορφώσει μία κοινωνία σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της. Ήρθε η ώρα να γυρίσουμε σελίδα, η ώρα να ανατρέψουμε όλα όσα σχεδίασαν και εφάρμοσαν για εμάς χωρίς εμάς. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος....Αλλάζουμε εποχή.
