Τοποθέτηση Ευγενίας Ουζουνίδου, στο αναπτυξιακό συνέδριο της Περιφέρειας
Κύριε Υπουργέ, κύριε περιφερειάρχη, κύριε Γενικέ Γραμματέα, κυρίες και κύριοι δήμαρχοι, φίλες και φίλοι,
Είμαστε στο 1ο αναπτυξιακό συνέδριο της Περιφέρειας κι έχουμε την τύχη να ξεκινάνε από την Περιφέρειά μας.
Τι προσδοκούμε από τη νέα προγραμματική περίοδο;
Ποιες ανάγκες έρχεται να θεραπεύσει και ποια ανάπτυξη να προωθήσει;
Η σύνδεση της νέας προγραμματικής περιόδου με τη στρατηγική ‘Ευρώπη 2020’ και με τις conditionalities, (αιρεσιμότητες) για τη χρηματοδότηση δράσεων καθιστά το σχέδιο εξ αρχής εκτός πραγματικής οικονομίας και κοινωνίας για την Ελλάδα.
Αν απέτυχε το ΕΣΠΑ, γιατί αντιστοιχήθηκε πολιτικά με την ατζέντα της Λισαβώνας, μπορούμε να καταλάβουμε τι θα συμβεί με τη σύνδεση των στόχων της στρατηγικής ‘Ευρώπη 2020’ και τους μνημονιακούς στόχους με το νέο ΕΣΠΑ.
-Μπορεί μία χώρα που βρίσκεται σε δημοσιονομική επιτήρηση, σε μνημόνια, με κατάρρευση του παραγωγικού ιστού, με ύφεση για 5η συνεχή χρονιά να έχει πρόσδεση του περιφερειακού σχεδιασμού της πάνω στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», που σχεδιάστηκε πριν 5 χρόνια σε ένα κλειστό top- down μοντέλο χωρίς τη συμμετοχή των λαών και των κυβερνήσεων και σε διαφορετικό οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο στην ΕΕ;
-Μπορεί η Ελλάδα να έχει προγραμματική προσέγγιση για την ανάπτυξη των περιφερειών πάνω στους ίδιους στρατηγικούς στόχους με άλλες χώρες της ΕΕ που βρίσκονται σε διαφορετική οικονομική και κοινωνική κατάσταση;
-Μπορεί να επιβληθεί η ίδια στρατηγική για την περιφερειακή ανάπτυξη στην Ελλάδα με αυτήν στις πλεονασματικές χώρες;
Με βάση τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων, το Συμβούλιο υιοθετεί συστάσεις για την κάθε χώρα.
Για την Ελλάδα, η σύσταση είναι να εφαρμοστούν πλήρως τα συμφωνηθέντα στο Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής «Μνημόνιο 1» και στις επικαιροποιήσεις του με τα νέα μνημόνια.
Επισημαίνεται η ανάγκη κατά το σχεδιασμό να ληφθούν ιδιαίτερα υπ’όψιν τα γενικά περιφερειακά και τα κλαδικά χωροταξικά σχέδια, αλλά και οι τομεακές πολιτικές, με στόχο συνέργειες και αλληλοσυμπλήρωση.
Σύμφωνα με την πρόβλεψη του Μνημονίου θα πρέπει να αναθεωρηθούν άμεσα τα περιφερειακά χωροταξικά σχέδια, προκειμένου να καταστούν συμβατά με τα τέσσερα κλαδικά (βιομηχανία, τουρισμός, ιχθυοκαλλιέργειες και ΑΠΕ).
Έχετε προχωρήσει σε αυτές τις υποχρεωτικές προϋποθέσεις σχεδιασμού των περιφερειακών χωροταξικών σχεδίων;
Βασική διαφοροποίηση έναντι της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου αποτελεί η πρόταση υιοθέτησης Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου σε επίπεδο Ένωσης, που στοχεύει στον καλύτερο συντονισμό μεταξύ των Ταμείων, συμπεριλαμβανομένων των Ταμείων Γεωργικής Ανάπτυξης και Αλιείας, μέσω της επικέντρωσης στους έντεκα θεματικούς στόχους της Ε2020, πάνω στους οποίους θα βασιστούν οι Συμφωνίες Εταιρικής Σχέσης (δηλαδή τα νέα ΕΣΠΑ των Κρατών Μελών) και τα επιχειρησιακά προγράμματα.
Απώτερος σκοπός είναι η επίτευξη των ευρύτερων στόχων της Ε. Ε., ειδικότερα δε αυτών που συμβάλλουν στην Ε 2020.
Και οι βασικές αιρεσιμότητες – προϋποθέσεις που συνδέουν την Πολιτική Συνοχής με την οικονομική διακυβέρνηση της Ένωσης για την αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών στη βάση των συστάσεων του Συμβουλίου είναι:
(α) μακροοικονομικές προϋποθέσεις ευθυγραμμισμένες με τα μέτρα του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης,
(β) εκ των προτέρων προϋποθέσεις σε συνάρτηση με διαρθρωτικές αλλαγές και στόχους του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων.
Η αδυναμία εκπλήρωσης των προϋποθέσεων οδηγεί σε παύση της χρηματοδότησης και συνεπώς θα πρέπει να αρθούν, προκειμένου η χώρα να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ακόμα και το ελάχιστο απαιτητικό αναπτυξιακό σχέδιο.
Το 5% του προϋπολογισμού των σχετικών κονδυλίων προτείνεται να κρατηθεί ως αποθεματικό επίδοσης, για να κατανεμηθεί, κατά την ενδιάμεση εξέταση των επιδόσεων, στα Κ Μ των οποίων τα Προγράμματα θα έχουν επιτύχει τα ορόσημά τους.
Αποτυχία της επίτευξης των οροσήμων μπορεί να οδηγήσει σε παύση πληρωμών.
Η παρακράτηση αυτή είναι ενάντια στο κοινοτικό κεκτημένο και, στην περίπτωση που δεν επιτευχθούν οι στόχοι, το 5% πάει στην μαύρη τρύπα του χρέους!!
Με βάση τη νέα κατηγοριοποίηση των περιφερειών εμείς εμπίπτουμε στις περιφέρειες σε μετάβαση, με ΑΕΠ 85,6%.
Και αυτή η κατηγοριοποίηση αδικεί την περιφέρειά μας, όπως και στο παρελθόν στις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, δεδομένου ότι είναι μονοδιάστατη η προσέγγιση του παραγόμενου περιφερειακού ΑΕΠ, το οποίο εμφανίζεται υψηλό εξαιτίας της προσμέτρησης της δραστηριότητας της ΔΕΗ στο ΑΕΠ της περιφέρειας και
του χρόνου βάσης.
Και με βάση αυτό, η υποχρεωτική ποσόστωση των πόρων του ΕΚΤ θα είναι 40% για τις περιφέρειες σε μετάβαση όπως εμείς.
Έτσι, αντιλαμβανόμαστε όλοι τι διαθέσιμα κονδύλια θα υπάρξουν για επίλυση θεμάτων π.χ. υποδομών.
Επιπλέον, η περιφέρεια η δική μας και οι περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας και Αττικής στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο ανήκουν στις περιφέρειες στατιστικής σταδιακής εξόδου (statistical phasing out), που είναι οι περιφέρειες με μεταβατική χρηματοδότηση.
Και αυτή η κατηγοριοποίηση κόστισε στην περιφέρειά μας σε πόρους και προγράμματα.
H σύνδεση της ατζέντας της Λισαβώνας με τους στόχους και την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής 2007-2013 οδήγησε και στον ανορθολογισμό της κατηγοριοποίησης των περιφερειών στις 3 κατηγορίες.
Σήμερα, η ίδια στρατηγική που επιβάλλεται από την ΕΕ, ως προς τους στόχους της στρατηγικής ‘Ευρώπη 2020’ και την υποχρέωση των κρατών – μελών να ελέγχονται με βάση την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής, όχι με βάση τις εθνικές ανάγκες αλλά τους επιβεβλημένους δείκτες της στρατηγικής της ΕΕ θα οδηγήσει στα ίδια αδιέξοδα.
Με βάση τα ανωτέρω θεωρούμε ότι ακόμη και τα θετικά στοιχεία που έχει αυτός ο σχεδιασμός, κάποια από τα οποία είναι και κεντρικά σημεία του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ π.χ. τοπικά συνεργατικά καινοτομικά επιχειρηματικά σχήματα, υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δε θα καταφέρουν να λειτουργήσουν, όσο το γενικό μακροοικονομικό πλαίσιο στην Ευρώπη εξακολουθεί να είναι διαλυτικό και να εξωθεί τα κράτη μέλη σε ανταγωνιστικές πολιτικές λιτότητας κι όσο συνεχίζεται αυτή η εσωτερική πολιτική λιτότητας.
Παράδειγμα 1ο :
Το ευρώ έχει διαφορετική τιμή ανά κράτος. Πώς ο επιχειρηματίας είτε στη Δυτική Μακεδονία είτε στην Κεντρική που δανειοδοτείται (εάν μπορεί να πάρει δάνειο, γιατί σήμερα ποιος παίρνει δάνειο) στην καλύτερη περίπτωση με 9%, για να μην πούμε με 12%, θα ανταγωνισθεί το Γερμανό επιχειρηματία που δανείζεται με 3% ή και 2%;
Μήπως με ακραία εσωτερική υποτίμηση και περαιτέρω διολίσθηση των μισθών; (μήπως μία ΕΟΖ Δυτ. Μακεδονίας;)
Μετά τα μέτρα που ελήφθησαν για την Κύπρο και ουσιαστικά πρώτη φορά αμφισβητήθηκε η προστασία των καταθέσεων ποιος έλληνας ή ξένος επενδυτής θα μεταφέρει τα κεφάλαιά του στην Ελλάδα και θα τα διατηρήσει σε ελληνική τράπεζα;
Παράδειγμα 2ο
Πώς θα υπηρετήσει η Περιφέρειά μας το στόχο για ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας- με τον οποίο κανείς δε διαφωνεί- με την απειλή και την αβεβαιότητα για το μέλλον των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της περιοχής μας, στο πλαίσιο της τελευταίας αναμόρφωσης του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα;
Πώς θα επιτύχουμε σταθερή αναπτυξιακή βάση, εάν γκρεμίζουμε σήμερα ό,τι χτίσαμε, έστω και με ελλείψεις, εχθές;
Από το ΠΕΠ μας δε χρηματοδοτήθηκαν οι υποδομές και ο εξοπλισμός του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας;
Ο εξοπλισμός των σχολών του Πανεπιστημίου μας, που σήμερα καταργούνται ή-στην καλύτερη περίπτωση- συνομοσπονδιούνται;
Η νέα προγραμματική περίοδος σε περιφερειακό επίπεδο δεν μπορεί παρά να ειδωθεί ως ριζοσπαστική εναλλακτική πρόταση περιφερειακού σχεδιασμού για την αντιμετώπιση της ανεργίας, της φτώχειας και για μια ανάπτυξη με τη δυναμική της κοινωνικής διακυβέρνησης έναντι της οικονομικής
Ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι σήμερα το κυριότερο πρόβλημα στην αναπτυξιακή πολιτική.
Τα βασικά εργαλεία-μηχανισμοί για να προχωρήσει αυτή η εναλλακτική πρόταση είναι:
Α) Ισχυρός δημόσιος τομέας σε επίπεδο κράτους και αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού,
Β) Αλλαγές του χρηματοπιστωτικού συστήματος- Δημόσιος πυλώνας τραπεζικός- Τράπεζα Ειδικού Σκοπού.
Γ) Δημόσιος έλεγχος των αγαθών που συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής των πολιτών και στη βιωσιμότητα της επιχειρηματικότητας μικρού και μεγάλου μεγέθους (ενέργεια, μεταφορές, φυσικοί πόροι-νερό),.
Μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα γίνει στην περιοχή μας με την πώληση της ΔΕΗ;
Με την πιθανή μεταφορά του αεροδρομίου Κοζάνης στην Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Μικρών αεροδρομίων;
Δ) Δομές κοινωνικής ένταξης σε περιφερειακό επίπεδο ως αναγνώριση του τεράστιου προβλήματος του κοινωνικού αποκλεισμού, της ανεργίας και της φτώχειας.
Κυρίες και κύριοι,
Οραματιζόμαστε περιφερειακό σχέδιο που θα αντιμετωπίσει την βαθειά κρίση, με στρατηγική ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό και με τη συστράτευση της δημόσιας διοίκησης, όλων των δημόσιων κοινωνικών θεσμών, των επιχειρηματικών, των πολιτιστικών, των τοπικών πρωτοβουλιών των πολιτών, των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων.
Με εργαλείο αυτές τις περιφερειακές στρατηγικές συμμαχίες πάνω σε τοπικά σχέδια ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό θα πρέπει να ενεργοποιηθούν προγράμματα μακράς πνοής με πολυεπίπεδη θεματική πολιτική για όλες τις πολιτικές ανάπτυξης με κεντρικό άξονα την αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας.
Απασχόληση, εκπαίδευση, υποδομές, ενέργεια, κατάρτιση, επιχειρήσεις, έρευνα, αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον, υγεία, πολιτισμός θα πρέπει να διατρέχουν ως ενιαίος στρατηγικός άξονας την περιφερειακή αναπτυξιακή πρόταση.
Κυρίες και κύριοι,
Η ανεργία και η φτώχεια δεν αποτελούν ‘στατικά’ φαινόμενα και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοια, αλλά ως στοιχεία που επηρεάζουν το σύνολο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής.
Συνδέονται άμεσα με το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον μιας χώρας, αφού καθορίζουν το μικροεπίπεδο της πορείας μιας χώρας, θέτοντας σε κρίση τους θεσμούς κοινωνικής ασφάλισης, της στέγασης, της υγείας, της εκπαίδευσης, αλλά και σε μακροεπίπεδο τους μακροπρόθεσμους και ευρύτερους εθνικούς στόχους για την ενεργειακή πολιτική, την ανταγωνιστικότητα, την επιχειρηματικότητα, το εμπόριο, τις υποδομές, τα δίκτυα μεταφορών, κλπ
Ο καταλύτης του νέου αναπτυξιακού σχεδιασμού θα πρέπει να προέλθει απ’ αυτή την αλλαγή διακυβέρνησης.
Εδραιώνοντας ισχυρά τοπικά σχέδια ανάπτυξης και κοινωνικής ένταξης θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για μια πολιτική ανάπτυξης που αφορά τους πολίτες και την κοινωνία.
Ευχαριστώ.
