Ο Πάσχος Μανδραβέλης για τη ληστεία στο Βελβεντό

Το κακό δεν είναι μόνο ότι πολλοί είπαν και φωναχτά «καλά τους έκαναν» ή, για να χρησιμοποιήσουμε μια ιστορική αριστερίστικη φράση, «γεια στα χέρια τους». Το χειρότερο που ανέδειξε ο πιθανολογούμενη κακοποίηση των κατηγορουμένων για τη ληστεία στο Βελβεντό είναι η εμμονή μιας κοινωνίας που προτιμά να βγάζει το γινάτι της παρά να λύνει προβλήματα. Ενθεν κακείθεν. Εκείνοι που χάρηκαν με τον ξυλοδαρμό των συλληφθέντων δεν διαφέρουν πολύ από τους μπαχαλάκηδες. Και οι τελευταίοι ξέρουν ότι το να κατεβάσουν μια βιτρίνα δεν λύνουν κανένα πρόβλημα· ούτε κοινωνικό ούτε ατομικό. Το κάνουν όμως για να εκδικηθούν.

Είναι πολλοί εκείνοι που δεν κατανοούν ότι η βία δεν αποτελεί λύση, αλλά ότι είναι το πρόβλημα· ότι η δημοκρατία εφευρέθηκε ακριβώς για να ελαχιστοποιήσει τη βία εντός της κοινωνίας· ότι στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας φτιάχτηκαν -ύστερα από πολλές δοκιμές και λάθη- κάποιοι κανόνες που ονομάζονται νόμοι· ότι αυτοί οι νόμοι πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρώς κυρίως από εκείνους που είναι εντεταλμένοι για την εφαρμογή τους· ότι η περιττή βία πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο με τη νόμιμη βία που είναι και η μόνη χρήσιμη βία· ότι και η άσκηση της νόμιμης βίας έχει κανόνες και η υπέρβασή τους θεωρείται περιττή βία, άρα παράνομη βία.

Η μόνη βία που επιτρέπεται σε μια δημοκρατική κοινωνία είναι της αυτοάμυνας. Ακόμη και για το κράτος που εκ του κοινωνικού συμβολαίου έχει το μονοπώλιο της βίας. Οι διωκτικές και δικαστικές αρχές είναι οι μόνοι που μπορούν να επιβάλουν διά της βίας μια απόφαση, αλλά μέχρις εκεί. Δεν εκδικούνται το κακό που έκαναν κάποιοι παραβάτες του νόμου· περιορίζουν κάποιον για να προστατεύσουν την κοινωνία από επανάληψη του κακού. Μπορούν να ασκήσουν βία κατά τη σύλληψη, αλλά μόνο ως αυτοάμυνα στην πιθανή βία που ασκεί ο συλληφθείς. Δεν μπορούν να βιαιοπραγήσουν μετά τη σύλληψη διότι τότε παύουν να είναι μέρος της λύσης, γίνονται κομμάτι του προβλήματος. Παύουν να είναι όργανα του νόμου, γίνονται παραβάτες του όπως και οι συλληφθέντες.

Κάποιοι μπορεί να σκέφτονται με όρους Αλίκης Βουγιουκλάκη στην ταινία «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο». Μπορεί να θεωρούν ότι οι σφαλιάρες σωφρονίζουν τους κακοποιούς και γι’ αυτό πρέπει να κάνουμε τα στραβά μάτια στην παράνομη βία που ασκείται από τα όργανα του νόμου. Η ιστορία απέδειξε ότι η παράνομη βία δεν μειώνει τη βία, τη διογκώνει. Στις ΗΠΑ που έχουν τη σκληρότερη (νόμιμη) απάντηση στην παράνομη βία δεν είδαμε αποτελέσματα σωφρονισμού. Η θανατική ποινή δεν μείωσε την εγκληματικότητα. Δεν ξέρουμε και δεν νομίζουμε ότι την αύξησε, αλλά το δεδομένο είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό φυλακισθέντων σε σχέση με τον πληθυσμό σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η βία είναι ένα σύνθετο φαινόμενο και χρειάζεται σύνθετες πολιτικές για να ελαχιστοποιηθεί. Η μηδενική ανοχή στην παρανομία στη Νέα Υόρκη και αλλαχού έχει αποδείξει ότι έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Ομως η μηδενική ανοχή πρέπει να είναι καθολική για να λειτουργεί. Δεν πρέπει να διακρίνεται αναλόγως των κινήτρων -του νόμου ή της επανάστασης- που κηρύσσει κάποιος ότι έχει. Γι’ αυτό η τιμωρία όλων των ενόχων είναι η μόνη λύση που έχει η κοινωνία για να αμυνθεί. Κι όταν λέμε όλων εννοούμε όλων...

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 6.2.2013